Εις Έλλην by Carolos Moraitis
My rating: 3 of 5 stars
Το Εις Έλλην ήταν το δεύτερο βιβλίο που μου δάνεισε να διαβάσω ο Παύλος Πισσάνος όσο ήμασταν συνάδερφοι στη Β’ Διμοιρία του Γ’ Λόχου της 2016 Α’ ΕΣΣΟ στο 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων στο Μεσολόγγι. Το πρώτο ήταν αυτό.
Το θέμα του ήταν η ζωή του Παναγιώτη Ποταγού, ενός Έλληνα ιατρού και εξερευνητή της λεγόμενης βικτωριανής εποχής που ακολούθησε τα χνάρια της πορείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου ψάχνοντας να βρει αν και τι έμεινε πίσω, καθώς και έφτασε βαθιά στην Αφρική όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη άρχιζε να ξεδιπλώνεται το λεγόμενο Scramble for Africa. Απ’ τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορίας του ήταν ότι στη Γαλλία αναγνωρίστηκε και υπέγραψε στο χρυσό βιβλίο των εξερευνήτων (η οποία τζίφρα φιγουράρει στον τίτλο του βιβλίου) ενώ στην Ελλάδα, παρα τις εκκλήσεις της Ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι στο Πανεπιστήμιο να υποστηρίξει τον Ποταγό, πέθανε στην αφάνεια και ξεχασμένος ακόμα και σήμερα, χωρίς να λάβει καμιά αναγνώριση ή χρηματοδότηση από το ελληνικό κράτος για να δημοσιεύσει τις εμπειρίες και τις ανακαλύψεις του, εκτός από το πρώτο βιβλίο του που εξέδωσε κάνοντας ένα μικρό crowdfunding με φίλους και εξέχοντες υποστηρικτές. Το χειρόγραφο του δεύτερου έργου του χάθηκε από τους κληρονόμους του.
Ενώ βρήκα την ιστορία αυτού του ξεχασμένου από την ιστορία Έλληνα ενδιαφέρουσα και μπήκα στο κλίμα της εποχής όταν η Ελλάδα ήταν μια νέα χώρα με πολλές ελπίδες και φιλοδοξίες (και οι κάτοικοι της ακόμα περισσότερο), με χάλασε λίγο το ύφος γραφής του κ. Μωραΐτη. Ήταν περισσότερο σαν μια καταγραφή μιας προφορικής ιστορίας ή θρύλου, ιδιαίτερα όπως αυτό φαινόταν στους διαλόγους οι οποίοι παρατίθονταν σαν η ιστορία να ήταν παραμύθι, παρά σαν ένα «βιωματικό μυθιστόρημα». Οι διάλογοι αλλά και η περιγραφή του οδοιπορικού είχαν εξαπλουστευτεί. Αυτό βέβαια έκανε την ανάγνωση πολύ πιο εύκολη αλλά μερικές φορές σαν να έλειπε η σάλτσα—ή άλλες, σαν να μην υπήρχε τίποτα παρά σάλτσα στην διήγηση.
Παρα του ότι με εκνεύρισαν οι διαρκείς αναφορές στον ελληνικό ιστορικό εξαιρετισμό (πώς ο Ποταγός έψαχνε τα ίχνη της σπουδαιότερης φυλής στον κόσμο—μαντέψτε ποιων) αλλά και οι εξωραϊσμοί της ζωής του πρωταγωνιστή (δεν θυμάμαι να αναφέρθηκε ούτε ένα αρνητικό στοιχείο γι’ αυτόν τον άνθρωπο, κάποιο ψεγάδι ή ιστορία που να τον παρουσιάζε σαν οτιδήποτε εκτός από ξεχασμένο ήρωα), λαμβάνω υπόψην μου ότι ο κύριος έζησε την εποχή του Ρομαντισμού, όπου οι ήρωες μπορούσαν να είναι τέλειοι, τα έθνη να έχουν πεπρωμένα, και οι ιδέες τόσο για τους ήρωες όσο και για τα έθνη μπορούσαν να είναι, και ήταν, αφαιρετικές και απόλυτες.
Τρία αστεράκια αντί για δύο γιατί με έβαλε σε ένα κλίμα εξερεύνησης και ανακάλυψης μιας εποχής τόσο της Ελλάδας όσο και του υπόλοιπου κόσμου που πάντα με ενθουσιάζει, και μάλιστα μέσα από μια συγκεκριμένη ματιά που σπάνια συναντάμε.