Ξέρατε ότι υπάρχει ένα ρέμα το οποίο ξεκινάει από τον Υμηττό και καταλήγει στο Παλαιό Φάληρο; Το είχα δει πολλές φορές στην ζωή μου: τις πανύψηλες καλαμιές στο ύψος της Αμφιθέας που στρίβει για Νέα Σμύρνη (πριν την Αχιλλέως) και την γλίτσα και το σκουπιδαριό στα αριστερά της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου. Ποτέ όμως δεν μου είχε γεννηθεί η περίεργεια να δω τι υπάρχει στην περιοχή γύρω από αυτό, να μπω στην διαδικασία να αναρωτηθώ ενεργά για αυτό. Δεν πίστευα ότι έφτανε τόσο ψηλά, μέχρι που μια μέρα, χαζεύοντας στο Google Maps, είδα αυτό:
«Όπα! Τι είναι αυτή η γραμμή που διασχίζει την μισή Αθήνα;» Το κακό επιτέλους είχε γίνει. Έπρεπε πλέον οπωσδήποτε να μάθω τι ήταν αυτή η γραμμή και να εξερευνήσω την μυστηριώδη περιοχή η οποία είναι άλλωστε τόσο κοντά στο σπίτι μου.
Κατέβηκα στην στάση του τραμ Αχιλλέως και συνέχισα στην προέκταση της Ελ. Βενιζέλου. Σύντομα έφτασα στις καλαμιές και δεν δυσκολεύτηκα να βρω πολλά ημιεγκαταλειμένα μονοπατάκια ή και απλά σημεία τα οποία δεν ήταν απαγορευτικά απόκρυμνα για να φτάσω στην κοίτη. Υπήρχε τρεχούμενο νερό το οποίο όμως είχε μια πρασινοκαφέ απόχρωση και το μέρος έζεχνε βάλτο. Σκουπίδια — κυρίως πλαστικές σακούλες — έδιναν στο μέρος μια επιπλέον αχρείαστη πολυχρωμία. Οι αθέατοι βάτραχοι σταμάτησαν, μάλλον φοβισμένοι, τις μεσημεριανές τους καντάδες όταν τους πλησίασα προσπαθώντας να ικανοποιήσω την μόνιμη περιέργεια μου εντοπίζοντας τους. Έτσι καμουφλαρίστηκαν τέλεια με τα γήινα χρώματα του νερού και δεν κατάφερα να τους βρω. Ένας τύπος ο οποίος δεν έμοιαζε σαν να ήταν από αυτά τα μέρη είχε βγάλει τα παπούτσια του και έπλενε τα πόδια του στο νερό. Χάζεψα λίγο την σκηνή και έφυγα πριν αναγκαστώ να βγάλω άσχημα συμπεράσματα.
Συνέχισα το ρέμα προς τα πάνω. Δεν ήταν εύκολο να περπατήσω στην κοίτη, δεν ήθελα άλλωστε να βρέξω τα παπούτσια μου με αυτή την ευωδία, οπότε έπρεπε να βρω παράλληλους δρόμους. Παίρνοντας αυτούς τους παράλληλους δρόμους χάθηκα στα στενάκια γύρω από το ρέμα και σύντομα βρέθηκα σε έναν άλλο κόσμο. Κότες τριγύριζαν στις αυλές των χαμόσπιτων με τις τσίγκινες οροφές μέσα από τα οποία ή στις βεράντες αγνάντευαν γιαγιάδες, χελώνες και γάτες λιάζονταν πάνω σε ερείπια ή κοιμόντουσαν στην σκιά των καλαμιών, μπάζα, σκουπίδια και ξεραμένα ανθρώπινα σκατά στόλιζαν την άγρια βλάστηση γύρω από την κοίτη… Μερικών χαμόσπιτων η μόνη σύνδεση με τον έξω κόσμο ήταν μέσω μικρών γεφυριών που διέσχιζαν πού και πού το ρέμα, δίνοντας στο όλο σκηνικό μια λαβυρινθώδη αίσθηση: δεν ήταν πάντα προφανές πώς ήταν δυνατόν να διασχίσω τα γεφύρια γιατί οι δρόμοι στις άκρες τους μπορεί να έρχονταν από κάπου τελείως άσχετα με το σημείο που βρισκόμουν.
Παρα την παρακμή του σκηνικού το ρέμα με γοήτευσε. Ένα μέρος της Αθήνας το οποίο δεν έχει τσιμεντωθεί ακόμα τελείως, όπως ο Ιλισός ή ο Κηφισός, αλλά χαίρει παρόμοιων –εντυπωσιακά χαμηλών– επιπέδων σεβασμού και αγάπης. Η περιοχή αξίζει μια βόλτα ακόμα και μόνο γιατί είναι τόσο διαφορετική από οτιδήποτε άλλο σε αυτό το μέρος της πόλης: τέτοια άγρια βλάστηση, τέτοια άναρχη δόμηση από μονοκατοικίες στην «καλύτερη» των περιπτώσεων, τόσα σκουπίδια… είναι ένα δείγμα της κυρίαρχης νοοτροπίας στην σχέση ανθρώπου-περιβάλλοντος στην Αθήνα, στην Ελλάδα, στην Μεσόγειο και παραπέρα: ότι το περιβάλλον στο οποίο ζούμε είναι συμπτωματικό και δευτερεύον και μόνο αν προσφέρεται για εμπορική εκμετάλλευση μπορεί ποτέ να είναι χρήσιμο. Αλλιώς το να πετάμε τα σκουπίδια μας εκεί δεν πειράζει αφού «ούτως ή άλλως δεν είναι και τίποτα όμορφο, μόνο κάτι καλαμιές είναι…» Τα μεγάλα ξέφωτα, τα γεφυράκια, τα γκράφιτι στην κοίτη, και ο ήχος του τρεχούμενου νερού δεν είναι μόνο καλαμιές. Που και μόνο καλαμιές να ήταν, αυτό θα σημαίνει ότι δεν θα αξίζαν την προσοχή μας αν μέναμε στην περιοχή;
Μια πρόταση μου για την βόλτα, αν σας κίνησα το ενδιαφέρον: πάρτε μαζί σας κάτι να ακούτε στο κινητό ή στο MP3 player σας. Έτσι η δική μου βόλτα έγινε ακόμα πιο μυστηριώδης και εσωτερική καθώς είχα βάλει να ακούω την Δύναμη του Τώρα σε audiobook στο κινητό μου. Το ξέρω ότι το να ακούς κάτι ενώ περπατάς σε αποσπά κατα κάποιον τρόπο από το Εδώ και Τώρα, αλλά μπορεί να προσφέρει και μια άλλου είδους εμπειρία.
Συμπληρωματικό άρθρο του ΣΚΑΪ για το ρέμα της Πικροδάφνης.
