Λόρδα
Αίγινα, Δεκέμβριος 2009.
Εγώ, η Ινές, η Καρίνα και ο Άγγελος παίζουμε ένα παιχνίδι, στο οποίο ένας από τους παίκτες (ας πούμε η μάνα) ψάχνει στο λεξικό για περίεργες, αστείες λέξεις που, αν ξέρει τι σημαίνουν, ελπίζει να μην τις ξέρουν οι υπόλοιποι. Για κάθε λέξη που ακούνε οι παίκτες, πρέπει ο καθένας να γράψει σε ένα χαρτάκι τι πιστεύει οτί σημαίνει η λέξη. Κερδίζει την λέξη όχι αυτός/η ο οποίος θα γράψει τον σωστό ορισμό, αλλά αυτός/η που θα δώσει τον πιο ευρηματικό ορισμό ή αυτόν ο οποίος τελικά θα άξιζε περισσότερο να συνοδεύει αυτή την λέξη σε ένα λεξικό.
Όταν είχε έρθει η σειρά μου να βάλω λέξεις, μια από τις λέξεις που διάλεξα ήταν η λόρδα. Σκέφτηκα την έκφραση «με κόβει η λόρδα»… Όμως διαπίστωσα ότι δεν μπορούσα να δώσω ακριβή ορισμό του τι σημαίνει ακριβώς λόρδα. Μαχαίρι; Στομάχι, στομαχόπονος; Κάποια σιντοϊστική θεότητα η οποία κυβερνά την πείνα, γνωστή στην Ιαπωνία ως Roruza?
Κοίταξα τον ορισμό και η απάντηση ήταν η εξής απλοϊκή: η πείνα.
…
Ναι, αλλά αυτό δεν το ήξεραν οι συμπαίκτες μου! Τι διαβολικοί «ψευδο»-ορισμοί θα μπορούσαν να τους κατεβούν;;
Η Ινές (απ’ότι θυμάμαι) σκέφτηκε το ιδιοφύες «η πορδή των λόρδων».
Αφού το βρήκα εξαίσια ευρηματικό, την ρώτησα: «και πώς λες ότι μπορεί να είναι η πορδή των λόρδων; Ένα τσιριχτό και βραχύ πριτς;» «Όχι», μου απάντησε χαχανίζοντας, «μάλλον σαν ένα φφφφφ!»
Και η αγνή, απέριττη, ισοπεδωτικά παγκόσμια πορδή αξίζει αναφορά. Πείτε την αργά και τονισμένα. Και φανταστείτε τι ακριβώς περιγράφει.
Τούμπανο
Να μια πολύ, πολύ ενδιαφέρουσα λέξη. ΤΟΥΜΜΜΜΠΑΝΟ.
Χαρακτηρίζει συνηθέστερα βυζιά (δοκιμάστε ένα image search με την λέξη “τούμπανο” στο google και θα με θυμηθείτε… ΤωΤ), κώλους και ανθρώπους γενικότερα όταν έχουν μεγάλους μύες, («είναι τούμπανος»), αλλά το συναντάμε συχνά και για κοιλιές, το δάχτυλο μου αφού το δάγκωσε *εισάγετε το αγαπημένο σας επικίνδυνο ασπόνδυλο εδώ*, σουβλάκια (ή πίτες, αν η απόσταση σας από την Ακρόπολη μετριέται με τουλάχιστον τριψήφιο αριθμό χιλιομέτρων), σάντουιτς, καφέδες, τσιγάρα, ναργιλέδες, ηχεία, υπολογιστές, αυτοκίνητα…
Κοιτάζοντας αυτή την πληθώρα λέξεων, οι οποίες εκ πρώτης όψης φαίνονται άσχετες αλλά παρολαυτά μπορούν να περιγραφούν ως τούμπανα, διακρίνω μια εννοιολογική σύγκλιση. Όλα τα παραπάνω είναι τούμπανα όταν είναι τόσο φουσκωμένα που φαίνονται σαν να μπορούν να σκάσουν, να ξεχειλίσουν. Τα χαρακτηρίζει μια ελκυστική πληθωρικότητα. Ενδιαφέρον είναι πως για να είναι κάτι τούμπανο, πρέπει να έχει υπόσταση, περιεχόμενο. Ένα μπαλόνι, έτσι όπως έχω στο μυαλό μου τα ελληνικά, δεν μπορεί να είναι τούμπανο, ένας ναργιλές όμως μπορεί – εδώ μπορεί η τουμπανότητα του ναργιλέ να αναφέρεται κυριολεκτικά στην πυκνότητα του καπνού, αλλά και στο πόσο βαρύς είναι. Οπότε, το τούμπανο μπορεί να αναφέρεται και σε μια ωμή ισχύς ή σε ένα βάθος: τούμπανα ηχεία υποδηλώνουν καλά μπάσα ταυτόχρονα συνήθως με μια στιβαρή, βαριά, «πληθωρική» κατασκευή η οποία φαίνεται μετα βίας να συγκρατείται από την εξωτερική επένδυση. Είναι ενδιαφέρον ότι το ίδιο το ΟΥ του τΟΥμπανου είναι βαθύ και μπάσο (φανταστείτε να λέγατε τύμπανο;), όποτε ίσως έχουμε να κάνουμε με μια ελαφριά και υποσυνείδητη ονοματοποιία.
Μιλώντας για τύμπανα λοιπόν… Τι σχέση έχει η έννοια της λέξης τούμπανο, της τιγκαρισμένης (χμμ… τίγκα… καθόλου μακριά από άποψη νοήματος) πληθωρικότητας, με αυτό;
Απ’όσο μπορώ να καταλάβω, πρώτα πρέοκυψε η σύνδεση του ανθρώπινου σώματος με το τύμπανο, από την άποψη ότι τα «φουσκωμένα, τιγκα, γεμάτα, έτοιμα να σκάσουν» βυζιά/ποντίκια/οπίσθια θα έχουν επιφάνεια η οποία αναγκαστικά θα είναι τεντωμένη και σκληρή, όπως η μεμβράνη ενός τυμπάνου. Αφού χρησιμοποίηθηκε η λέξη για να περιγράψει αυτά τα χυμώδη μεν, σκληρά δε μέρη του ανθρώπινου σώματος, μπορούμε να φανταστούμε πως σε δεύτερη φάση άρχισε να χρησιμοποιείται για να περιγράψει άλλες υπάρξεις του κόσμου που η πληθωρικότητα τους, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, βρώσιμα ή μη, θυμίζει την σεξουαλική πληθωρικότητα όσων αποκαλούμε τούμπανα. Το ού αντί του ύ μάλλον ήρθε επειδή ακούγεται πιο ουμφάτο, πιο περιεκτικό, πιο γεμάτο. Βέβαια, τα τύμπανα δεν είναι πληθωρικά, έχουν μόνο αέρα μέσα τους! Αλλά τι μας νοιάζει, από την στιγμή που μπορούμε να λέμε ΤΟΥΟΥΟΥΜΜΜΜΜΠΠΠΠΑΝΟ και να γουστάρουμε! 8ζ