Λαογραφική Οικολογία by Νίκος Σ. Μάργαρης
My rating: 4 of 5 stars
Ο Μάργαρης ήταν ο εμπνευστής και ιδρυτής του τμήματος Περιβάλλοντος στη Μυτιλήνη, αν αυτό σας λέει κάτι. Το βιβλίο του αυτό γράφτηκε περίπου τη περίοδο που πρωτοαντιγραφόταν το DNA μου, και όταν είπα στη μάνα μου ότι το δανείστηκα από τη βιβλιοθήκη ενός στεκιού στα Εξάρχεια, εκείνη μου είπε ότι το είχε ήδη και ότι τον διάβαζε πολύ κάποτε! Γεμάτο με σοφία για το πώς η οικολογία μπορεί να είναι πραγματικά μέρος της καθημερινότητας και όχι μια ψεύτικη σημαία. Το παράδειγμα που μου έρχεται περισσότερο στο μυαλό τώρα που γράφω αυτή την μικρή κριτική είναι σχετικά με τα χριστουγεννιάτικα έλατα. Θυμάμαι από μικρός να λένε οι οικολόγοι ότι δεν είναι σωστό να αγοράζοιυμε έλατα γιατί καταστρέφονται τα ελατοδάση. Σύμφωνα όμως με τον Μάργαρη, αγοράζοντας ένα χριστουγεννιάτικο έλατο στηρίζουμε την βιώσιμη καλλιέργεια ελάτων για αυτόν τον σκοπό, όχι την καταστροφή δασών, και ότι ο στολισμός των ελάτων είναι έθιμο το οποίο κάποτε απαντόταν και στην Ελλάδα, πριν τα καραβάκια απ’ ό,τι φαίνεται. Ποιος το ‘ξερε; Το ίδιο με την κοπή δέντρων για καυσόξυλα καθαρίζονται τα δάση, τα οποία χωρίς αυτόν τον καθαρισμό καίγονται ευκολότερα και μαζικότερα.
Σε παρόμοιο κλίμα, δεν είχα ιδέα για τιη σύνδεση της απώλειας των βελανιδιών στη Μυτιλήνη με την τεχνολογική πρόοδο στη χημική επεξεργασία στα βυρσοδεψία και την υπερβόσκηση και την ασθένεια που σκότωσε μεγάλο ποσοστό των κυπαρισσιών στην Ελλάδα. Άραγε υπάρχει ακόμα; Και όταν ο κύριος Μάργαρης έγραφε ότι τα μισά καρπούζια τη δεκαετία του ’50 ήταν πολύ απλά άνοστα και ότι τα σημερινά υβρίδια ή ξέρω ‘γω τι είναι πολύ ανώτερα, δεν μπορούσα να συγκρατήσω ένα χαμογελάκι. Τι θα λέγανε οι σημερινοί οικολόγοι, όπως και σίγουρα αυτοί πριν 30 χρόνια, για μια τέτοια ύβρη; Αυτό κι αν σημαίνει σκέψη που δεν μπαίνει σε καλούπια!
Όλο το βιβλίο είναι γεμάτη τρυφερότητα και κοφτερή γραφή που ξεπερνάει τα όρια της οικολογίας που γνωρίζουμε ακόμα και σήμερα. Πόσο λίγο έχουν προχωρήσει τα πράγματα σε αυτό το διάστημα όταν χρειάστηκε να κάνουμε τα μεγαλύτερα βήματα. Ο μόνος λόγος που δεν δίνω στο βιβλίο 5 αστεράκια είναι γιατί θα ήθελα να υπάρχει σε νεότερη έκδοση καλύτερα επιμελημένο: το μισό είχε απίστευτα ορθογραφικά, προτάσεις ολόκληρες που επαναλαμβάνονταν και τέτοιες παραβλέψεις που έκαναν τον κο. Μάργαρη να φαίνεται λιγότερο έξυπνος απ’ ό, τι είμαι σίγουρος ότι ήταν.
