Review: Ένας κόσμος ανάποδα

Ένας κόσμος ανάποδαΈνας κόσμος ανάποδα by Eduardo Galeano

My rating: 5 of 5 stars

Η ανάπτυξη

Μια γέφυρα δίχως ποτάμι.
Ψηλές προσόψεις κτιρίων δίχως τίποτε από πίσω.
Ο κηπουρός ποτίζει το πλαστικό γρασίδι.
Κυλιόμενες σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά.
Ο αυτοκινητόδρομς που μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τόπους, που εξαιτίας του έχουν καταστραφεί.
Η οθόνη της τηλέορασης δείχνει μια τηλεοπτική συσκεύη που περιέχει μιαν άλλη τηλεοπτική συσκευή μέσα στην οποία υπάρχει μια τηλεοπτική συσκευή.

Ο ήλιος δύει στα τέλη του αιώνα

Είναι δηλητηριασμένο το χώμα που θα μας σκεπάσει ή θα μας εξορίσει.
Δεν υπάρχει πια αέρας, παρα μόνο δυσαρέσκεια.
Δεν υπάρχει πια βροχή, παρα μόνο όξινη βροχή.
Δεν υπάρχουν πια πάρκα, παρα μόνο parkings (εκτός από το πάρκο στη Ναυαρίνου).
Δεν υπάρχουν πια κοινωνίες, παρα μόνο ανώνυμες εταιρίες.
Εταιρίες στη θέση των εθνών.
Καταναλωτές στη θέση των πολιτών.
Πολεοδομικές περιοχές αντί για πόλεις.
Δεν υπάρχουν άνθρωποι, παρα μόνο κοινό.
Δεν υπάρχει πραγματικότητα, παρα μόνο διαφήμιση.
Δεν υπάρχουν οράματα, παρα μόνο τηλεοράσεις.
Όταν θαυμάζουμε ένα λουλούδι συνήθως λέμε: «Τι ωραίο, είναι σαν πλαστικό».


Χάρτης της υδρογείου

         Η γραμμή του ισημερινού δεν περνάει από τη μέση του χάρτη της υδρογείου που μας μάθαιναν στο σχολείο. Περισσότερο από μισό αιώνα πριν, ο Γερμανός εξερευνητής Άρνο Πέτερς παραδέχτηκε αυτό που όλοι έβλεπαν αλλά κανείς δεν έλεγε: ο βασιλιάς της γεωγραφίας ήταν γυμνός.
         Ο χάρτης της υδρογείου που μας δίδασκαν έδειχνε να είναι τα δύο τρίτα του κόσμου στο Βορρά και το ένα τρίτο στο Νότο. Στο χάρτη εκείνο, η Ευρώπη είναι μεγαλύτερη από τη Λατινική Αμερική, παρότι στην πραγματικότητα η Λατινική Αμερική έχει τη διπλάσια επιφάνεια από την Ευρώπη. Η Ινδία φαίνεται πιο μικρή από τη Σκανδιναβία, παρότι είναι τρεις φορές μεγαλύτερη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς καταλαμβάνουν στο χάρτη περισσότερο χώρο από την Αφρική, ενώ στην πραγματικότητα μόλις και μετά βίας φτάνουν τα δύο τρίτα της αφρικανικής ηπείρου.
         Ο χάρτης ψεύδεται. Η παραδοσιακή γεωγραφία κλέβει το χώρο, όπως η ιμπεριαλιστική οικονομία κλέβει τον πλούτο, όπως η επίσημη ιστορία κλέβει τη μνήμη και η τυπική κουλτούρα κλέβει το λόγο.

Ο εν λόγω χάρτης του Peters, με τις εκτάσεις χωρών και ηπείρων ακριβείς.

Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, δεν μπορούσα να σταματήσω να σημειώνω και να υπογραμμίζω. Κάθε δεύτερη αράδα είναι γεμάτη νόημα, συνδέσεις, αποκαλύψεις και θίξεις για το τι πραγματικά είναι ανάποδο στον κόσμο. Η ματιά του Ουρουγουανού συγγραφέα ξεκινάει από τη Λατινική Αμερική του 1998 και εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, όταν τα πράγματα δεν φαινόντουσαν τόσο σκούρα όσο σήμερα κι ο κόσμος ακόμα ζούσε τη μετασοσιαλιστική μέθη. Σήμερα, θα μπορούσαμε κάλλιστα να αντικαταστήσουμε μερικά ονόματα μέσα στο κείμενο και αυτόματα οι ιστορίες του χρέους, του μίσους, της ληστείας και της αποχαύνωσης να μιλάνε για την Ελλάδα του 2013. Τίποτα δεν έχει αλλάξει στα χρόνια που μεσολάβησαν· μάλιστα, όσα θίγει ο Γκαλεάνο έχουν απλά ενταθεί και παγκοσμιοποιηθεί περισσότερο, οι αδικίες έχουν χτυπήσει νέες αποχρώσεις του κόκκινου κι αυτό κάνει το βιβλίο τόσο πιο επίκαιρο. Είναι πολύ πετυχημένο νομίζω ότι το βιβλίο τελειώνει με τις γραμμές: Ο συγγραφέας σταμάτησε το γράψιμο αυτού του βιβλίου τον Αύγουστο του 1998. Αν θέλετε να μάθετε τη συνέχεια να ακούτε, να βλέπετε και να διαβάζετε καθημερινά τις ειδήσεις.

Δεν είναι εύκολη ανάγνωση: κάθε κεφάλαιο είναι κι ένα χαστούκι, κάθε στοιχείο (το οποίο δυστυχώς δεν έρχεται με πηγές) άλλο ένα χτύπημα. Θα έλεγα ότι είναι μια εισαγωγή για την κατάσταση του σύγχρονου κόσμου, ένα εγχειρίδιο για την κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτιστική ανισορροπία παντού. Ο γλαφυρός τρόπος που γράφει ο Γκαλεάνο το κάνει ακόμα πιο πολύτιμο, τα μηνύματα που περνάει χτυπάνε πιο γερά.

Το τελευταίο κεφάλαιο τουλάχιστον είναι αισιόδοξο και λίγο ονειροπόλο. Προτιμώ να κρατήσω αυτό παρά να χαθώ στα υπόλοιπα απαισιόδοξα και φριχτά κεφάλαια, όσο καλά κι αν είναι για υπογράμμιση. Διαβάστε το εδώ. Επίσης online μπορείτε να βρείτε και άλλα αποσπάσματα του βιβλίου εδώ.


View all my reviews

Η παγίδα της περιεκτικότητας, ή: η αδικία του αν σου αρέσει να πίνεις, καλύτερα να είσαι κοντός, λεπτός και άντρας

Συχνά βρίσκομαι σε παρέες όπου πίνουμε οινοπνευματώδη και τους βλέπω όλους να ζαλίζονται, να ευθυμούν ή να μεθάνε πολύ πιο νωρίς από μένα. Μπορεί να πιουν μια μπύρα και να κάνουν κεφάλι ή -όπως έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια- να πίνουν ένα Bacardi Breezer και να γίνονται γκολ. Υπάρχουν και αυτοί οι οποίοι μεθάνε πιο αργά από μένα αλλά νομίζω ότι είμαι γερότερο ποτήρι απ’τους περισσότερους.

Τι συμβαίνει; Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες. Σύμφωνα με αυτή τη κλινική αναφορά από το πανεπιστήμιο του Ιλινόι, τα εξής παίζουν: η ταχύτητα κατανάλωσης, η ύπαρξη τροφής στο στομάχι, το βάρος, το ιστορικό κατανάλωσης (ώστε να έχει αναπτυχθεί ανεκτικότητα), το περιβάλλον, οι προσδοκίες, γενική κατάσταση της σωματικής και ψυχολογικής υγείας και το φύλο.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους παράγοντες είναι περιστασιακοί και μεταβλητοί. 3 λίτρα μπύρα μπορούν να σε στείλουν στα ουράνια αν είσαι χαρούμενος, φαγωμένος, τα πιεις μέσα σε τρεις ώρες και είσαι με καλή παρέα. Αντίστοιχα, αν κανείς έχει κατάθλιψη, έχει να φάει 3 μέρες και είναι σε ένα reunion παλιών συμμαθητών, ίσως τρία σφηνάκια βότκα ξεροσφύρι μέσα σε μισή ώρα να τον στείλουν σπίτι ή στις τουαλέτες συντομότερα απ’ότι περίμενε.

Σύμφωνοι. Εδώ όμως υπάρχει και ένας μετρήσιμος, σκληρός, επιστημονικός παράγοντας: η περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα. Αυτή η τιμή είναι το ποσοστό weight/volume (ταξίδι πίσω στη Χημεία Α’ Λυκείου!) του οινοπνεύματος στο αίμα: βγαίνει από πόσα milligram περιέχονται σε 1000ml (ένα λίτρο) αίμα. Π.χ, 0,1g/L αίμα μας κάνει 0,01% (πολύ μικρό ποσοστό).

Σύμφωνα με αυτό το προγραμματάκι που μετράει, σύμφωνα με το βάρος σου, το ύψος σου και το φύλο σου, τον όγκο του αίματος σου, κυλάνε ~5,6 λίτρα αίμα στις φλέβες μου (κάτι λιγότερο από 4 μεγάλα μπουκάλια νερού).

 

Προοδευτική επίδραση του αλκοόλ στον οργανισμό
Συγκέντρωση Αλκοόλ
BAC (%)
Συμπεριφορά Βλάβες
0.01-0.029
  • Ο μέσος άνθρωπος φαίνεται φυσιολογικός
  • Ελαφριές επιπτώσεις που μπορούν να φανούν με ειδικά τεστ
0.03-0.59
  • Ελαφρά ευφορία
  • Αίσθηση ευεξίας
  • Χαλάρωση
  • Ομιλητικότητα
  • Χαρά
  • Μείωση αναστολών
  • Μειωμένη εγρήγορση
  • Κρίση
  • Συντονισμός
  • Συγκέντρωση
0.06-0.10
  • Άμβλυνση αισθημάτων
  • Άρση αναστολών
  • Εξωστρέφεια
  • Μειωμένη σεξουαλική ικανοποίηση
  • Εξασθένηση αντανακλαστικών
  • Λογική
  • Αντίληψη σε βάθος
  • Περιφερειακή όραση
  • Θάμβος στην όραση
0.11-0.20
  • Υπερ-έκφραση
  • Συναισθηματικές διακυμάνσεις
  • Θυμός ή λύπη
  • Θορυβώδης
  • Χρόνος αντίδρασης
  • Αδρός κινητικός έλεγχος
  • Παραπάτημα
  • Ακατάστατος λόγος
0.21-0.29
  • Λήθαργος
  • Μειωμένη κατανόηση
  • Διαταραχή αισθήσεων
  • Σοβαρή κινητική δυσλειτουργία
  • Απώλεια συνείδησης
  • Απώλεια μνήμης
0.30-0.39
  • Σοβαρή κατάθλιψη
  • Απώλεια αισθήσεων
  • Πιθανός θάνατος
  • Λειτουργία κύστης
  • Αναπνοή
  • Καρδιακοί παλμοί
>0.40
  • Απώλεια αισθήσεων
  • Θάνατος
  • Αναπνοή
  • Καρδιακοί παλμοί

Πηγή: Ιατροnet

Progressive effects of alcohol[1]
BAC (% by vol.) Behavior Impairment
0.010–0.029
  • Average individual appears
    normal
  • Subtle effects that can be
    detected with special tests
0.030–0.059
  • Mild euphoria
  • Relaxation
  • Joyousness
  • Talkativeness
  • Decreased inhibition
  • Concentration
0.06–0.09
  • Reasoning
  • Depth perception
  • Peripheral vision
  • Glare recovery
0.10–0.19
  • Over-expression
  • Emotional swings
  • Anger or sadness
  • Boisterousness
  • Decreased libido
  • Reflexes
  • Reaction time
  • Gross motor control
  • Staggering
  • Slurred speech
  • Temporary erectile dysfunction
  • Possibility of temporary alcohol poisoning
0.20–0.29
  • Stupor
  • Loss of understanding
  • Impaired sensations
  • Possibility of falling unconscious
  • Severe motor impairment
  • Loss of consciousness
  • Memory blackout
0.30–0.39
0.40–0.50
  • General lack of behavior
  • Unconsciousness
>0.50
  • High risk of poisoning
  • Possibility of death

Πηγή: Wikipedia (βλέπουμε μια ασυμφωνία στο πόσο αλκοόλ σε σκοτώνει στα σίγουρα μεταξύ των δύο πινάκων — αν και κατα τα άλλα μοιάζουν πολλά να είναι απευθείας μεταφρασείς. Ας μην χρειαστεί να φτάσουμε εκεί για να κάνουμε προσωπικά πειράματα)

Ένα μικρό ποτήρι μπύρα (330ml – 5% αλκοόλ), ένα μικρό ποτήρι κρασί (150ml στα 11%) και ένα σφηνάκι δυνατό ποτό (40ml στα 40%) για κάποιον λόγο που δεν μου κάνει πολύ τυχαίος, έχουν και τα τρία περίπου την ίδια ποσότητα αλκοόλ: ~16,5ml το κρασί και η μπύρα, 16ml το δυνατό ποτό. Σε αυτά τα ~16ml, η μάζα του αλκοόλ είναι 16*0,789=12,624g (γιατί η πυκνότητα του αλκοόλ είναι 0,789) . Εδώ ξεκινάει το πάρτι.

Με ένα ποτό, η περιεκτικότητα του αλκοόλ στα δικά μου 5,6 λίτρα αίμα θα είναι 12,624/5600=0,22: σύμφωνα με τους πίνακες, αρκετό για να με κάνει να ζαλιστώ σημαντικά αν δεν έχω αναπτύξει αντοχές, πίνω γρήγορα και έχω άδειο στομάχι.

Μια κοπέλα η οποία είναι στα 170cm και έχει βάρος 60kg, σύμφωνα με τον παραπάνω υπολογισμό, θα έχει 3,9 λίτρα αίμα. Η ίδια ποσότοτητα αλκοόλ θα είναι για εκείνη ένα 0,32. Σαν να έχω πιει μισό ποτό παραπάνω.

Σημείωση: αυτά τα ποσά μου φαίνονται εξόφθαλμα λάθος. Έχω κάνει τους υπολογισμούς δεκάδες φορές αλλά μου βγαίνουν σωστοί, σύμφωνα πάντα με αυτό το άρθρο της Wikipedia και σύμφωνα πάντα ότι το ποσοστό BAC είναι weight/volume σε αναλογία 1/100 και όχι 1/1000. Aν κανείς μπορεί να εντοπίσει το λάθος και να μου το υποδείξει ή αν δεν υπάρχει λάθος στους υπολογισμούς μου, να μου εξηγήσει υπο ποιες συνθήκες μια μπυρίτσα ΔΕΝ σε φτάνει στο “death is possible” 0,32%, θα ήμουν ευγνώμων. Τώρα βέβαια μου έρχονται κάτι φλασιές από ιστορίες, όπως στο The Dispossessed που άνθρωποι καθόλου συνηθισμένοι στο αλκοόλ κατανάλωναν μικρές ποσότητες οι οποίες ήταν αρκετές για να τους μεθύσουν σε επικίνδυνο βαθμό. Τόσο εν δυνάμει αλκοολικοί είμαστε τάχα όλοι μας, τόσο εθισμένοι στο λιπαντικό της κοινωνίας;

Νιώθω αδικημένος. Επειδή είμαι πιο μεγαλόσωμος πρέπει να πληρώνω περισσότερο για να κάνω κεφάλι. Με τα 3-5€ που δίνω για να πάρω μια μπύρα, η κοπέλα δίπλα μου θα αγοράσει περισσότερο αλκοόλ σε συνάρτηση με το βάρος της (συμφωνούμε ότι όλοι πίνουμε για να νιώσουμε λίγο διαφορετικά, έτσι; Δεν βλέπω και τόσο πολλούς ανθρώπους να παραγγέλνουν χυμό ή μεταλλικό νερό στα μπαρ ή να πίνουν μπύρα για τη γεύση. Υπάρχουν μερικοί που υποστηρίζουν ότι πίνουν «μόνο για τη γεύση» αλλά προσωπικά δεν το πιστεύω καθόλου).

Αυτό συμβαίνει και με το φαγητό: οι μικρόσωμοι χρειάζονται λιγότερο από τους μεγαλόσωμους. Παρα ταύτα, η τιμή του φαγητού είναι σταθερή. Πρέπει να ξοδέψω περισσότερα επειδή χρειάζομαι περισσότερα για να χορτάσω μέσα στη μέρα, κανείς όμως δεν με πληρώνει για αυτή τη βιολογική μου ιδιαιτερότητα. Εντάξει, δυστυχώς οι γυναίκες ακόμα πληρώνονται λιγότερο από τους άντρες σε αρκετά επάγγελματα (τι άλλο να περιμένεις από έναν κόσμο όπου ο περισσότερος πληθυσμός ασπάζεται ξεδιάντροπα σεξιστικές προκαταλήψεις;) οπότε τα πράγματα κατα κάποιον διεστραμένο λόγο εξισορροπούνται, περίπου όπως η κατοχή πυρηνικών όπλων από τις μεγάλες δυνάμεις της Γης έχουν αποτρέψει έναν ακόμη παγκόσμιο πόλεμο. Μια μεγαλόσωμη γυναίκα όμως εξακολουθεί να είναι σε ξεκάθαρα μειονεκτική θέση.

Λοιπόν, θα το προτείνω: τα βιομετρικά μας δεδομένα να χρησιμοποιούνται ώστε να πληρώνουμε τα ποτά και γιατί όχι, τα τρόφιμα μας, ανάλογα με το πόσο αίμα έχουμε ή το πόσο ζυγίσζουμε, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα κοστίζει ανάλογα με το πόσο μεγάλο σπίτι έχεις ή ο φόρος πάει με βάση το εισόδημα (και καλά). Α και οι γυναίκες να πληρώνονται το ίδιο με τους άντρες. Ή, γιατί όχι, να καταργηθούν τα χρήματα.

Για έναν κόσμο φιλικότερο στις νταρντάνες και τους ευτραφείς ψηλείς (πληθυντικό τους ψηλέας), για έναν κόσμο όπου οι εύσωμοι θα μπορούν επιτέλους να νιώσουν επιθυμητοί και ίσοι με τους κοκκαλιάρηδες και τους κοντούς!