COME, LINK… LET US AWAKEN… TOGETHER!!

Koholint Island, Σαμοθράκη: δύο νησιά που πλέουν εντός κι εκτός πραγματικότητας…

links_awakening_japanese_boxart
Zeruda no Densetsu Yume o Miru Shima, 1993

Τώρα στον στρατό κατέβασα απ’το Virtual Console στο 3DS το Link’s Awakening, το πρώτο 2D Zelda που έπαιξα και από αυτά που δεν είχα τερματίσει ποτέ.

Όταν πρωτοείχα έρθει σε επαφή μαζί του ήταν στο παλιό μου Game Boy, δεν θυμάμαι αν ήταν στο κίτρινο το τούβλο ή το πράσινο το τουβλάκι. Μου το είχε δανείσει μια συμμαθήτρια στο δημοτικό… ή μήπως ήταν ο Μανώλης; Χμ… Η πρώτη και μόνη μου επαφή με Zelda τότε ήταν ο μικρός βωμός που είχα στήσει στο δωμάτιο μου για το Ocarina of Time. Ήμουν γύρω στα 10.

Δεν θα έλεγα ότι μου είχε κάνει κλικ. Το αντίθετο. Πέθαινα πολύ, δεν το καταλάβαινα, βαριόμουν που έπρεπε να μαζεύω ρούπιες για να αγοράζω αντικείμενα…

…έπρεπε να περάσω αυτό το ηλίθιο ραψψόον 20 λεπτά μετά την αρχή:

links_awakening_raccoon

Ε, σύντομα άρχισα να παίζω Survival Kids και Pokemon Blue… και το άφησα.

Το ξανάγγιξα στα 22 σε έναν emulator στο laptop μου στη Δανία, ορμώμενος από φίλους που γνώρισα στο μεταξύ που το έβαζαν πολύ κοντά στην κορυφή της λίστας με τα αγαπημένα τους games ever, δει Zelda. Έφτασα μέχρι το τρίτο dungeon πριν να βραχεί και αχρηστευτεί ο υπολογιστής μου, μαζί με τον σκληρό όπου κατοικούσε το αρχείο μου, από μια μυστηριώδη και πολύ μικρής έκτασης πλημμύρα.

Το Όρος Σάος με ένα αβγό πάνω. Όχι ε;
Το Όρος Σάος με ένα αβγό πάνω. Όχι ε;

Το κατέβασα ξανά ένα βράδυ στον θάλαμο στην Σαμοθράκη δια της νομίμου οδού αυτή τη φορά, απ’ τα 6€ που είχαν μείνει στον λογαριασμό του eShop μου. Χρησιμοποίησα το κινητό μου ως WiFi πομποδέκτη και με τα τσάμπα gigabyte με τα οποία η Vodafone  με σαγήνεψε ώστε να γίνω πελάτης της, πέρασα την πύλη στην πλούσια παιχνιδοθήκη του ηλεκτρονικού καταστήματος της Nintendo, και η περιπέτεια ξανάρχισε.

20τόσες απολαυστικές ώρες μετά, μπορώ να πω ότι κι εγώ ενώνω πλέον τη φωνή μου με όσους λένε ότι το Link’s Awakening είναι το καλύτερο 2D Zelda στην ιστορία της σειράς και σίγουρα μεταξύ των αρτιότερων παιχνιδιών που έχουν δει  τα μάτια του κόσμου γενικότερα.

zelda_gameboy_cart
Source

Το πόσο αντιδιαμετρικά άλλαξε η άποψη μου για το παιχνίδι μέσα σε αυτό το διάστημα είναι κάτι που μου κίνησε την περιέργεια, αν και δεν θα έπρεπε: γιατί, μήπως μου άρεσε να τσιλιμπουρδίζω με φανταστικά κράτη και να αμπελοφιλοσοφώ όταν ήμουν μικρός; Τέλος πάντων: τι είναι αυτό που είδα στα 27 μου που δεν μπορούσε να δει το 10χρονο που ήμουν τότε, αν ήμουν εγώ αυτός· αν αυτός ήμουν εγώ; Γιατί απόλαυσα το Link’s Awakening περισσότερα απ’ όλα τα Zelda που έπαιξα τα τελευταία χρόνια;

Η αλήθεια είναι ότι πιτσιρικάς ήμουν όπως ανέφερα επηρεασμένος από το έπος και τη φαντασμαγορία του Ocarina of Time, το πρώτο μου Zelda, που όλοι λένε ότι είναι σαν το πρώτο φίλι: κανένα δεν μπορεί να συγκριθεί με το πρώτο… Βασικά όχι, τελείως λάθος παρομοίωση, τι γράφω! Το πρώτο μου φιλί το θυμάμαι αλλά μόνο για το πόσο άβολη ήταν η προεργασία και πόσο χάλια ήταν το ίδιο! Ας πούμε ότι ήταν σαν την πρώτη φορά που… σκατά,  τι παιδική ηλικία είχα… την πρώτη φορά που έπαιξα Mario 64?

Όχι, δεν ήμουν απλά επηρεασμένος από το Ocarina: μιλάμε για σαγήνη. Μπροστά σε εκείνη την εμπειρία, το LA μου φαινόταν ξεπερασμένο, σαφώς φτωχό από γραφικά, παρουσίαση και ιστορία. Η μετάβαση από τα ρεαλιστικά 64-bitα (και καλά) γραφικά  του N64 στο ασπρόμαυρο, σκοτεινό, θολό Game Boy μάλλον εξαρχής δεν είχε τις καλύτερες ελπίδες, και αναρωτιέμαι ένα 10χρονο σήμερα αν θα είχε την υπομονή να δοκιμάσει παιχνίδια που στο μυαλό του είναι ξεπερασμένα, όπως το Ocarina of Time καλή ώρα, του ’98, όχι το remake στο 3DS,  να τρέχει σε έναν αναλογικό καθοδικό σωλήνα. Παιδιά γεννημένα το ’06 δεν θα εντυπωσιάζονταν, λέω εγώ.

ocarina_of_time_crt
ΓΡΑΦΙΚΑΡΕΣ!!!

Το ίδιο το LA δεν ήταν αρκετά επικό, αυτό που θα αφήσει ένα 10χρονο αγοράκι να μείνει κάγκελο. Και όπως και να το κάνουμε, σαν παιχνίδι είναι δυσκολότερο από το OoT, και εγώ, χωρίς τόσο καλή γνώση αγγλικών τότε για να πιάνω τις μερικές φορές νεφελώδεις βοήθειες και κολλώντας συνεχώς, έχανα το κίνητρο μου.

Κάπου εκεί θυμάμαι να το είχα παρατήσει. Source
Κάπου εκεί θυμάμαι να το είχα παρατήσει. Source

Μπορεί αυτή βέβαια να είναι η γνωστή κατάρα των δανεισμένων games που όλο και κάποια παγκόσμια αλήθεια θα αγγίζει: ότι παρατάμε πολύ πιο εύκολα παιχνίδια που δεν είναι δικά μας. Στην περίπτωση που τα επιστρέφουμε, δηλαδή.

Πάντως, δεν θα κρύψω ότι ακόμα και με τα χρόνια εμπειρίας μου πάνω από οθόνες και χειριστήρια, αν το LA τώρα δεν είχε από μόνο του την λειτουργία Restore Point, παρμένη αυτούσια από τα κιτάπια οποιουδήποτε emulator, ακόμα θα έφτυνα αίμα σε μερικούς (μια χούφτα ντε!) αρχηγούς και γρίφους.

Σαν φαινόμενο πάντως, η ενσωμάτωση τέτοιων μορφών εξοικονόμησης χρόνου από τις ίδιες τις εκδότριες εταιρείες που επανακυκλοφορούν παλιά παιχνίδια τους είναι κάτι που αξίζει μια πιο διεξοδική ανάλυση—βλέπετε επίσης τα “game boosters”, λέγε με cheats,  στις πρόσφατες μεταφορές των FF IX και X στο Steam. Εγώ πάντως είμαι υπέρ τέτοιων μικρών παρεμβάσεων, για καθαρά πρακτικούς λόγους.

Πριν πείτε κάτι του στυλ ότι χαλάει την αυθεντικότητα του τίτλου μια τέτοια κίνηση, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι ποτέ δεν μπορούμε να βιώσουμε το «αυθεντικό»: οποιοδήποτε πολιτισμικό προϊον και να πάρουμε αποκτά νέα ζωή όταν κάποιος το πιάνει σε μια εποχή διαφορετική από αυτήν όπου δημιουργήθηκε (λες και όσοι το παίζουν την ίδια χρονική περίοδο αποκομίζουν τα ίδια…) γιατί είναι αδύνατο να εξομοιώσουμε τις «αυθεντικές συνθήκες εμπειρίας» του. Όποιες κι αν είναι αυτές. Όση πολλή ή λίγη σχέση έχουν με αυτό που φαντάστηκαν οι δημιουργοί.

Άλλο να παίζεις το Link’s Awakening σαν παιδί πριν το φροντιστήριο όταν δεν υπήρχε Ocarina of Time και για να παίξεις Game Boy έπρεπε να αλλάζεις 4 μπαταρίες ΑΑ κάθε 3 ώρες, κι άλλο στην deluxe έγχρωμη έκδοση του με δυνατότητα επαναφοράς σε μια φωτιζόμενη οθόνη. Για να το πάω αλλού: άλλο να διαβάζεις το 1984 ενώ ο απολυταρχισμός ήταν συνώνυμος του κομμουνισμού, άλλο σήμερα που η Alphabet/Google και η κοινωνία της καταγραφής προσωποποιεί, ή καλύτερα αποπροσωποποιεί, τον ίδιο τον Μεγάλο Αδερφό. Άλλο το βινύλιο σαν status symbol μουσικού γούστου, κι άλλο ως ένα κοινότοπο μέσο αναπαραγωγής μουσικής. Θα είχε φανταστεί ο Fritz Lang ότι δεκαετίες μετά το magnum opus του, το Metropolis του 1927, θα υπήρχαν συζητήσεις για το ποια συνοδευτική ενορχήστρωση για τη βωβή ταινία του θα ήταν ανώτερη μεταξύ ειδών μουσικής που κατα τη διάρκεια της ζωής του παρέμεναν στο αχανές μέλλον; Όσοι είδαν το Häxan χωρίς No Clear Mind, θα είχαν κάποια συναισθηματική αντίδραση παρόμοια με τη δική μου; Νομίζω καταλαβαίνετε τι εννοώ.

3DS_VC_LA
Για να τρέξει το 3DS σε αυτή την λειτουργία, κρατήστε πατημένο L + Select όταν ανοίγετε το παιχνίδι από το Home Menu. Η default μορφή απεικόνισης είναι stretching στην ανάλυση του 3DS.

Με δεδομένο ότι η πραγματική εξομοίωση είναι εκ των πραγμάτων αδύνατη, αφού πέρα από τον τεχνικό τομέα παίζει μεγάλο ρόλο τελικά και το ευρύτερο πλαίσιο και περιβάλλον για τη βίωση ενός πολιτισμικού προϊοντος, είναι ευχάριστο το ότι δίνεται μεγάλη δημιουργική ελευθερία στους developers να παίξουν με το τι θέλουν να κρατήσουν «αυθεντικό» και τι όχι. Οι καλύτεροι εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες αυτές με πολύ ενδιαφέροντες τρόπους.

Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπουμε το 3DS μου να τρέχει το Link’s Awakening σε native resolution με ένα GBC visor που υποστηρίζει 3D απεικόνιση. Προσοχή: ο εξομοιωτής, όχι το παιχνίδι, είναι αυτός που παίζει στις τρεις διαστάσεις. Μάλιστα. Είναι κάτι το διακριτικό αλλά πολύ όμορφο και αφάνταστα ικανοποιητικό: αν το 3D είναι ενεργοποιημένο η οθόνη του Game Boy φαίνεται λίγο πιο πίσω, λίγο πιο μέσα από την υπόλοιπη οθόνη, όπως στα παλιά GB το πλέγμα σημείων (dot matrix) ήταν πίσω από αυτό το τζαμάκι που γρατζουνιόταν, ράγιζε και ξεκολλούσε, την εποχή που οι οθόνες των φορητών ήταν ετερόφωτες, σαν  μοναχικοί αστεροειδείς στο κρύο διάστημα.

Λέγεται μάλιστα ότι αν τελειώνει η μπαταρία του 3DS, πέφτει και σε φωτεινότητα το κόκκινο ledάκι του power, αλλά αυτό δεν το έχω δει με τα μάτια μου.

Δεν είναι δικό μου, καλώς-κακώς.
Δεν είναι δικό μου, καλώς-κακώς.

Βασικά, καλή όλη αυτή στροφή στο θεωρητικό και αφαιρετικό που μου βγήκε αβίαστα ως συνήθως, αλλά ας επιστρέψω στο παιχνίδι.

Στο Link’s Awakening λάτρεψα το πόσο ελαφρά τη καρδία παίρνει το ότι είναι Zelda.

Μεγαλώνοντας ανακαλύπτω ότι η επικούρα με κουράζει: το D&D το βαριέμαι πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι θα ήθελα· ο μόνος λόγος που τα Lord of the Rings δεν μου φαίνονται κάθε φορά πιο τετριμμένα είναι επειδή απλά τα σπάνε στην εκτέλεση, και κάθε ταινία η οποία καταλήγει να είναι για το σώσιμο του κόσμου από την καταστροφή—θανάσιμο αμάρτημα σχεδόν κάθε άνιμε!—με κάνει να σταυρώνω τα χέρια μου και να κοιτάζω τα φρύδια μου.

Με τον ίδιο τρόπο, παρ’όλο που το Ocarina of Time, η επιτομή του Zelda Epic, είναι χαραγμένο στον συναισθηματικό μου πυρήνα, η ιστορία του μου φαίνεται πλέον παιδική, απλοϊκή. Ίσως επειδή πολύ απλά είναι ένα παιχνίδι για παιδιά; Ίσως γιατί κι εγώ το έπαιξα στην ώριμη ηλικία των 10; Ίσως; Βλασφημία!

SourceSource

Αντιθέτως, το Majora’s Mask, ενώ όταν το πρωτοέπαιξα δεν με είχε κερδίσει τόσο πολύ, τώρα πλέον το βάζω στην κορυφή των Zelda γιατί ιντριγκάρει τον ενήλικο Hall: σπάει τα καλούπια της σειράς, ξεφεύγει από τις νόρμες, προκαλεί τον παίχτη, είναι πιο προσωπικό, εστιασμένο στους χαρακτήρες και τις ιστορίες τους, και το σώσιμο του κόσμου απ’το καταραμένο φεγγάρι σημαίνει το σώσιμο των προσωπών που γνώρισε. Η Termina είναι οι Terminans. Γενικά δημιουργεί μια αύρα μυστηρίου γύρω απ’ τον εαυτό του. Kαι φυσικά είναι ακαταμάχητα cool.

Το Link’s Awakening σαν τίτλος θαρρώ πως είχε έναν αντίκτυπο πάνω μου παρόμοιο με αυτόν του Majora’s Mask, αν και διαφορετικό. Το παιχνίδι δεν έχει Ganon (σχεδόν), δεν έχει Triforce, δεν έχει Hyrule, δεν έχει Zelda! Οι μισοί εχθροί είναι παρμένοι από παιχνίδια Mario. Τα 8 αντικείμενα που πρέπει να μαζευτούν είναι μουσικά όργανα, όχι κρύσταλοι, πολύτιμες πέτρες ή εμβλήματα. Η ιστορία πάλι έχει να κάνει με το σώσιμο του κόσμου… ή τουλάχιστον ενός κόσμου, ο οποίος, όπως και στο Majora’s Mask, αφήνεται να εννοηθεί στο τέλος πως είναι καταδικασμένος, είτε σωθεί είτε όχι. Γιατί, αλληγορικά μιλώντας ή και οχι, η περιπλάνηση είναι εσωτερική, και κάθε ένας από εμάς είναι ένας κόσμος (και ο Λινκ είναι ένας από εμάς!)

Το βρίσκω για κάποιο λόγο πολύ αστείο που τα screenshots στο ίντερνετ είναι στα 160*144 pixels του Game Boy κι αν έχεις ΗD οθόνη δεν βλέπεις την τύφλα σου! Για στάσου, αυτός είναι ο Wart απ' το Super Mario Bros 2, αλλιώς Doki Doki Panic?!
Το βρίσκω για κάποιο λόγο πολύ αστείο που τα screenshots του LA στο ίντερνετ είναι στα 160*144 pixels του Game Boy κι αν έχεις ΗD οθόνη δεν βλέπεις την τύφλα σου!
Για στάσου, αυτός είναι ο Wart απ’ το Super Mario Bros 2, αλλιώς Doki Doki Panic?!

Μόνο και μόνο από αυτά για ορεκτικό φαίνονται ξεκάθαρα τα φόντα της εικονοκλασίας του Zelda IV, η οποία βέβαια μόνο σε μας 23 χρόνια μετά κάνει αίσθηση, γιατί τότε, το 1993 όταν πρωτοβγήκε ασπρόμαυρο, οι μονόχρωμες εικόνες τις οποίες σήμερα φαίνεται να σπάει δεν ήταν ακόμα τόσο συμπαγείς· ήταν τάσεις, όχι χαρακτηριστικά μιας σειράς. Όπως προανέφερα, η Nintendo δεν ήξερε ότι το Link’s Awakening θα ήταν αντισυμβατικό Zelda, γιατί ακόμα δεν υπήρχε η σύμβαση να το περιορίσει.

Μετά το Ocarina, από μόνο του ένα remake του Link to the Past, ό,τι έμελλε να παγιωθεί, παγιώθηκε. Το Zelda ταυτίστηκε με τη φόρμουλα της πλοκής χωρισμένης στη μέση όταν ο Λινκ πατάει το πάδι του στον παράλληλου κόσμο του τίτλου, μοτίβο το οποίο για πρώτη φορά εισήχθησε στο LttP: εκεί ήταν το Dark World, στο Ocarina ήταν τα 7 χρόνια στο μέλλον, στο Twilight Princess ήταν το Twilight Realm, στο Skyward Sword ήταν ο κόσμος πάνω από τα σύννεφα κι αυτός κάτω από αυτα, κοκ. Στο πρώτο Zelda, αντιθέτως, η εξερεύνηση ήταν πολύ πιο ελεύθερη, και τα 8 μπουντρούμια μπορούσαν να εξερευνηθούν και να κατακτηθούν σχεδόν με οποιαδήποτε σειρά. Το Link’s Awakening απ’την άλλη νομίζω βρίσκει τη χρυσή τομή μεταξύ της ελεύθερης εξερεύνησης στο πρωτότυπου και της πιο δομημένης στους επόμενους τίτλους.

DX και original. Source
DX και original. Source

Κάπου είχα διαβάσει (το βρήκα) το εξής έξυπνο: αν ζήταγαν σήμερα από κάποιον να φτιάξει έναν πνευματικό διάδοχο του πρώτου Zelda, σίγουρα δεν θα έφτιαχνε κάτι παρόμοιο με το Link to the Past αλλά κάτι εφάμιλλο του Dark Souls. Εγώ λέω ότι θα ήταν κάτι μεταξύ του Dark Souls και του Link’s Awakening.

…τι; Δεν μπορούμε να ονειρευόμαστε εμείς;!

Τέλος πάντων, γιατί πάλι μακρηγορώ. Δυο-τρία πράγματα ήθελα να γράψω και κοίτα τι έγινε.

Αχέμ.

Το Link’s Awakening έχει καταπληκτική μουσική.

Διαφορετική σε ύφος απ’ του Koji Kondo γιατί συνθέτες ήταν οι Minako Hamano και Kenji Yamamoto, οι οποίοι μετά έγραψαν τις μουσικές για τα Metroid. Κι όμως.

(θα το έβαζα στο Earworm Garden αλλά το κράταγα γι’ αυτό το post!)

Better than the original overworld theme by far. Seriously.

Κι ένα ρεμιξάκι απ’το 25yearlegend του ocremix.

Το Link’s Awakening έχει χιούμορ, και καλό χιούμορ.

Σπάνια γελάω με παιχνίδι έτσι, πόσο μάλλον με Zelda… Η αγγλική μετάφραση ήταν διαμάντι και ταίριαζε πολύ στο ύφος του «δεν με παίρνω υπερβολικά στα σοβαρά» που το διακατέχει. Έψαξα πολύ να βρω screenshots από τις στιγμές που μου φάνηκαν πιο ξεκαρδιστικές (σοβαρά γέλαγα δυνατά) αλλά δεν βρήκα κάτι αντιπροσωπευτικό. Μάλλον γιατί είναι διάσπαρτες παντού! Αντ’ αυτού, μάλλον καλύτερα, ορίστε μερικά δείγματα απ’ το σενάριο (script):


* - Christine is a goat.
christine_peach_la

Christine : You don't know the proper etiquette when dealing with a lady, do you? You should have brought flowers or something, then I might be inclined to talk with you...Oh yes, in my case, hibiscus are best...

* - With the item available:

Christine : Oh, you brought me a hibiscus! How sweet! Well, since you are such a gentleman I have a request to make of you. Will you listen?

-----------------------------------------------------------
     -(Yes)
Christine : I would like you to take this letter to a Mr. Write who lives on the border of the Mysterious Forest, please!

<game> : You traded <Hibiscus> for a goat's letter <Letter>! ...Great!?

* - Subsequently:

Christine : You know, sometimes I can't help eating a delicious piece of paper, even if it's a letter to my darling Mr. Write... How embarrassing!

Κλαίω!

#$#$#$#$#$#$#$#$#$#$#$#$#
$#  Mysterious Forest  #$
#$#$#$#$#$#$#$#$#$#$#$#$#

Signpost  : Mysterious Forest
            (It's a little bit mysterious)

Απλά φανταστείτε κάτι τέτοιο στην πινακίδα στο Kokiri Forest έξω απ’ τα Lost Woods. Αδύνατο, έτσι; Αυτό ακριβώς είναι που λέω.

Boy 3: Hey, dude! What do you think of Marin? Uhh... I don't know, I'm just a kid!

Boy 4: Dude! You're asking me when we started to live on this island? What do you mean by 'when?' Whoa! The concept just makes my head hurt!

Those boys are on some magic powder alright… Μόνο και μόνο που λένε τον Link dude είναι αρκετό. Jeff Bridges as The Link. Το έχετε αν προσπαθήσετε.

[ Magic Rod ]
You've got the Magic Rod! Now you can burn things! Burn it! Burn, baby burn!

ό_Ό

[ Drawer ]
Link checked the chest. Wow! This is a nice chest!

Τ_Τ

Και μετά απ’ όλα αυτά, σου πετάει τη μαγεία από εκεί που δεν το περιμένεις:

(προσοχή, αλήθινα spoilers, αλλά πανέμορφα spoilers—γράφω για το τέλος)

Το τέλος:

WindFish

Wind Fish : ... ... ... ... ... ... ... ... I AM THE WIND FISH... LONG HAS BEEN MY SLUMBER... IN MY DREAMS... AN EGG APPEARED AND WAS SURROUNDED BY AN ISLAND. WITH PEOPLE, ANIMALS, AN ENTIRE WORLD! ... ... ... ...

BUT, VERILY, IN BE THE NATURE OF DREAMS TO END! WHEN I DOST AWAKEN, KOHOLINT WILL BE GONE... ONLY THE MEMORY OF THIS DREAM LAND WILL
EXIST IN THE WAKING WORLD... SOMEDAY, THOU MAY RECALL THIS ISLAND... THAT MEMORY MUST BE THE REAL DREAM WORLD... ... ... ... ...

 COME, LINK... LET US AWAKEN... TOGETHER!!

links_awakening_ending Source

Μπορεί με τη μαγεία και τα χαχανητά να μου πέταγε επαναλαμβανόμενα εκνευριστικά μηνύματα κάθε λίγο και λιγάκι για power-ups και για το ότι και καλά δεν μπορούσα να σηκώσω πέτρες , μπορεί να χανόμουν διαρκώς στο Overworld, μπορεί να έπρεπε να αλλάζω συνέχεια τα αντικείμενα στο Α και Β… εκεί τελειώνουν τα «μπορεί». Το παιχνίδι πολύ απλά…

…δεν ήταν έπος.

Κάτι λέγαμε για αντισυμβατικότητα;
Κάτι λέγαμε για αντισυμβατικότητα;

ΛΟΙΠΑ ZELDΟ-GEEKOUTS:

· 25 ΧΡΟΝΙΑ ZELDA
· REVIEW: HYRULE HISTORIA

Rosmarinus Officinalis Ή Δενδρολίβανος ο Φαρμακευτής

Γλυκό, καλοφτιαγμένο, σημαντικό. Μαθήματα για το πώς να κάνεις το δεντρολίβανο ενδιαφέρον και το σταρ της παράστασης. Πολιτισμικάριοι, κρατάτε σημειώσεις;

Ευχαριστώ τον Βαγγέλη Θεοδωράκη για το λινκ!

Review: Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία;

Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία; Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία; by Αντώνης Λιάκος

My rating: 3 of 5 stars

Επιτέλους! Το τέλειωσα! Είναι από τις φορές που ένα βιβλίο το διαβάζεις τόσον καιρό που μέχρι να το τελειώσεις το έχεις ξεχάσει όλο και δεν καταλαβαίνεις καν ποιο ήταν το κεντρικό του επιχείρημα. Ευτυχώς φράσεις και σημεία του με τα οποία συμφωνούσα τα υπογράμμισα, αλλιώς ίσως να μη μου μείνει τίποτα από αυτό, άλλο ένα βιβλίο που θα είχε περάσει σαν μια καταπληκτική ιδέα η οποία σε έχει ενθουσιάσει και θα άλλάξει τον κόσμο αλλά μέχρι το επόμενο πρωί έχεις ξεχάσει.

Αυτά τα υπογραμμισμένα και το κεφάλαιο που έγραφε για τα μουσεία και πώς τα αντικείμενα γίνονται από χρηστικά σε έργα τέχνης/προθέματα μουσείων, λαμβάνοντας ως αφετηρία την επίσκεψη του συγγραφέα στην έκθεση «The Glory of Byzantium», ήταν τα πιο ενδιαφέροντα:

…παραξενεύτηκα που είδα μερικούς ηλικιωμένους επισκέπτες και επισκέπτριες , να σταυροκοπιούνται μπρος στις εικόνες. Ενδεχομένως για να προλάβουν και άλλες, παρόμοιες εκδηλώσεις λατρείας, οι οργανωτές της έκθεσης «Μυστήριο Μέγα και Παράδοξον» σοτ Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας το 2001, είχαν επιβάλει, αντί βιτρίνας, μεγάλη απόσταση ανάμεσα στον θεατή και στο έκθεμα ώστε να μην μπορεί να το ασπαστεί ή να το αγγίξει.

Το όλο κεφάλαιο βρώμαγε Καταπότη από χιλιόμετρα, κι αυτό το λέω όσο πιο affectionately μπορώ — δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το βιβλίο το έχω από το πανεπιστήμιο και ότι εκείνη μας το ανέθεσε για το μάθημα Ψηφιακός Πολιτισμός και Πολιτιστικές Βιομηχανίες.

Η αντίστοιχη εμπειρία της δικής μας γενιάς με αυτό που έζησαν οι επισκέπτες της παραπάνω έκθεσης θα είναι σε μερικά χρόνια (ήδη υπάρχουν, δηλαδή) που θα έχουν βίντεο από παλιά ηλεκτρονικά παιχνίδια στα μουσεία, σαν κομμάτι της μόνιμης έκθεσης στην Ιστορία της Ηλεκτρονικής Ψυχαγωγίας, αλλά δεν θα υπάρχει δυνατότητα στον επισκέπτη να τα παίξει. Θα εκτίθονται ως τέχνη ή κομμάτια της ιστορίας του κλάδου, αλλά η αναπαράσταση δεν θα έχει σχέση με την εμπειρία, τη μνήμη των επισκεπτών που τα έκαναν σημαντικά. Εκτός βέβαια αν η μουσειολογία και η πολιτιστική αναπαράσταση συνεχίσουν να κάνουν την έκπληξη, όπως κάνουν από τη στροφή του αιώνα, και δούμε έναν επαναπροσδιορισμό σε όλα αυτά.

Θα έδινα στο βιβλίο 2 αστεράκια μόνο και μόνο επειδή μου πήρε 8 μήνες να το τελειώσω. Επειδή όμως αυτά τα σημεία που υπογράμμισα είναι καλά και δίνουν μια ωραία γεύση του τι σημαίνει ιστορία και ποιες είναι οι προκλήσεις που προβάλλει σήμερα («Να ρωτάμε ή να αφουγκραζόμαστε τις πηγές;»), θα του δώσω 3 αντί για 2 αστεράκια.

Από τον επίλογο:

Εν κατακλείδι και με λίγα λόγια: Στις κοινωνίες της νεωτερικότητας (και της μετανεωτερικότητας) η σχέση της ιστορίας με την κοινωνία λειτουργέι όπως ο διάλογος που έχει ο καθένας ή η καθεμία μας με τη συνείδησή του/της. Φέρνει, δηλαδή, τις κοινωνίες αντιμέτωπες με τον εαυτός τους. Και όπως, συνήθως, συμβαίνει με τη συνείδηση μας, συμβαίνει και με την ιστορία: μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε.

View all my reviews

Γενεαλογικό Μάνταλα

English translation: http://hallografik.ws/archive/?p=2993


Πόσοι ήταν οι γονείς σας; 2. Οι παππούδες σας; 4. Οι προπαππούδες σας; 8. Οι προ-προπαππούδες σας; 16.

Πόσες γενιές μέχρι να φτάσουμε στους 64; Μόνο 7, με μια παλαιότητα περίπου 150 χρόνων, αν υποθέσουμε ότι κάθε γέννηση απέχει από την επόμενη περίπου 20-25 χρόνια. Στις 10 γενιές πίσω, όχι πολύ πριν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο αριθμός φτάνει στους 512. Αν πάμε άλλες 10 γενιές πίσω, αγγίξουμε τις αρχές του 16ου αιώνα, την εποχή που η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν στο απόγειο της δυναμής της με τον Σουλεημάν τον Μεγαλοπρεπη στα ινία της, η Αμερική είχε μόλις αρχίσει να κατακτάται από τους Ισπανούς και ο Μιχαηλάγγελος ίδρωνε κάτω από την οροφή της Καπέλα Σιξτίνα, o αριθμός των προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-προ-παππούδων και -γιαγιάδων (ναι, τα μέτρησα τα προ-) έχει ήδη εκτοξευθεί στους 1.048.576. Με αυτόν τον ρυθμό φυσικά και αν λάβουμε υπ’όψη μας ότι οι άνθρωποι ως είδος υπάρχουμε πάνω από 100.000 χρόνια (κι ας μην μπούμε στην διαδικασία να μετρήσουμε τους προγόνους μας που ήταν ανθρωποειδή, και πριν από αυτόυς τον Κοινό Πρόγονο, και πριν από αυτόν κάποια θηλαστικά, και πριν από αυτόν κάποιο συναψιδωτό και την φάρα του και τελειωμό δεν έχουμε), δεν αργούμε να φτάσουμε στα τρισεκατομμύρια άτομα και ακόμα παραπέρα, αριθμούς που ποτέ δεν είδε η ανθρωπότητα ακόμα και αν βάλουμε όλους τους homo sapiens που έζησαν σε ολόκληρη την ιστορία και προϊστορία της μαζί! Λέγεται μάλιστα ότι όλοι μας καταγόμαστε από μια μικρή ομάδα ανθρώπων οι οποίοι επέζησαν την τελευταία εποχή των παγετών. Η απάντηση σε αυτό το φαινομενικό μυστήριο είναι απλά ότι υπήρχαν πολλές επιμιξίες — επιμιξίες τις οποίες μπορεί να μην θεωρούμε επιμιξίες. Αν ο προπροπροπροπαππούς μου από την μεριά της μάνας μου είναι αδερφός της προπροπροπρογιαγιάς μου από την μεριά του πατέρα μου, αυτό δεν θα το μετράγαμε σαν επιμιξία φυσικά, κ.ο.κ.

Η γενεαλογία μας είναι όσο μυστήρια και μαγική όσο και η ιστορία μας: ξέρουμε, μπορούμε να ξέρουμε τόσο λίγα γι’αυτήν, που τα υπόλοιπα τα γεμίζουμε με την καταπληκτική παλέτα της φαντασίας μας. Όπως κάνουμε με καθετί το άγνωστο και μυστήριο δηλαδή με τα πάντα.

Το πράγμα είναι σίγουρα χαώδες. Θα επιμείνω όμως στον αρχικό αριθμό. 7 γενιές, 64 πρόγονοι. Μου φαίνεται ο τέλειος συνδυασμός ελεγξιμότητας και εγγύτητας με εμάς: πιο μεγάλος και το πράγμα θα ξέφευγε τελείως χωρίς να μπορούμε να νιώσουμε μια συγγένεια με αυτούς τους μακρινούς πρόγονους· πιο κοντά και θα χάναμε το μεγαλύτερο μέρος της μαγείας και της περιπλοκότητας της γενεαλογίας. Για να μην πω ότι το 7 και το 64 είναι ωραίοι, στρογγυλοί, πολιτισμικά ισχυροί αριθμοί που κάθονται καλά στο μάτι, στην αισθητική, και σε αυτό το πράγμα μέσα μας που τσινάει όταν ένα κάδρο είναι στραβό ή που μας κάνει να περιμένουμε με αγωνία για το πότε ο κόκκινος και ο πράσινος φάρος στην είσοδο του λιμανιού θα συγχρονίσουν τις αναλαμπές τους για μια μόνο φευγαλέα στιγμή.

Ας μπούμε στο ζουμί. Απ’όσο έχω προσέξει, στις μέρες μας όταν μιλάμε για γενεαλογία συνήθως μιλάμε με δύο όρους: με δέντρα και με οικογένειες.

Έχω τις ενστάσεις μου, όπως συνήθως.

Fernando Chamarelli -- http://www.galleryad.com/art/archives/art/backroom/fernando_chamarelli_pangea/

 

Το δέντρο μου φαίνεται περίεργο σαν ιδέα για να περιγράψουμε μια οικογένεια όταν εμείς είμαστε ο κόρμος, όπως στην παραπάνω εικόνα. Το οικογενειακό δέντρο θα μου φαινόταν εντάξει σαν αναπαράσταση αν εμείς ήμασταν ο κορμός, οι ρίζες μας ήταν οι πρόγονοι και τα κλαδιά και τα φύλλα μας ήταν οι απόγονοι. Δεν έχω δει όμως ποτέ ένα τέτοιο δέντρο να χρησιμοποιείται.

Μετά είναι η οικογένεια, ή το επώνυμο. Είναι κάτι σαν την ερώτηση «από πού κατάγεσαι;» Μου πήρε χρόνια να καταλάβω ότι αυτή η ερώτηση μεταφράζεται ως «από πού είναι ο πατέρας σου;» και δεν είμαι σίγουρος αν για όσους με έχουν ρωτήσει το «από την Αυστραλία» θα ήταν αυτό που θα ήθελαν να ακούσουν, παρά την σχεδόν αβάσταχτη ειλικρίνεια της απάντησης! Γεννήθηκα, μεγάλωσα και μένω στην Νέα Σμύρνη, άλλωστε!

Ίσως αυτό να συμβαίνει για τον ίδιο λόγο που τα επώνυμα φέρουν χαρακτηριστικά ονομασίας προέλευσης, πες μου το επώνυμο σου να σου πω ποιος, ή τουλάχιστον από πού, είσαι. Όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια — η για την ακρίβεια, πολύ, πολύ λιγότερο από την μισή: το επώνυμο το μοιράζονται μόνο οι άντρες την γενεαλογίας, με όλες τις γυναίκες να χάνονται στην μέσκλα σαν το αλάτι στο νερό. Μάλιστα πολλά από τα οικογενειακά δέντρα μελετάνε την ιστορία της οικογένειας όχι με βάση το άτομο αλλά το όνομα, ειδικά παλιότερα και στις αριστοκρατικές οικογένειες-δυναστίες, προσπαθώντας να βρουν όλους όσους μοιράζονται αυτό το όνομα και είναι συγγενείς ή απόγονοι χωρίς όμως να δίνουν σημασία στις γυναίκες που έμπαιναν (και μπαίνουν) στην οικογένεια μάλλον μόνο εξ αιτίας της ξεκάθαρης αναγκαιότητας του θέματος. Είναι θαρρώ σχετικό άλλωστε πως για μεγάλο μέρος της ιστορίας, σίγουρα της Χριστιανικής και της Ισλαμικής, οι άντρες ήθελαν γιους για να μπορούν να διαιωνήσουν το όνομα τους, την οικογένεια.

Θέλησα λοιπόν να αποδώσω με κάποιον ευφάνταστο τρόπο τα παραπάνω και περισσότερα. Και κατέληξα σε αυτό (όπως θα είδατε και στην κορυφή του άρθρου):

Γιατί μάνταλα;

Τα μάνταλα είναι ακτινωτά συμμετρικά σχήματα, σύμβολα ολότητας, κυκλικότητας και ταυτόχρονα της στιγμής, του μεγαλείου και της μικρότητας του τώρα, τουλάχιστον στην φιλοσοφία που τα γέννησε, τον Ινδουισμό και μετέπειτα στον Βουδισμό. Ο Carl Jung εμπνεύστηκε βαθύτατα από αυτά: ζητούσε από τους ασθενείς του να ζωγραφίζουν μάνταλα και τα χρησιμοποιούσε για να τους διαγνώσει. Πίστευε ότι μέσα στην συμμετρία και στα σχήματα μπορούσε να βρει μια ακολουθία, να βγάλει νόημα πίσω από την χρήση των διάφορων σχεδίων που τα αποτελούσαν. Η μοναδικότητα που εμφανιζόταν ήταν για εκείνον στην ουσία το άτομο.

Αυτή η καθαρή γεωμετρικότητα έχει κάτι όντως το ολοκληρωτικό και καθησυχαστικό· δεν μπορώ να το περιγράψω διαφορετικά. Επιπλέον η ιδέα της επανάληψης και της επέκτασης όπως και το ένα σημαντικό κέντρο, ταιριάζουν γάντι στην γενεαλογία.

Και, βέβαια, τα μάνταλα μπορούν να είναι πολύ όμορφα.

Συμβολισμοί

Οι συμβολισμοί πίσω από την γενεαλογία όπως το μάνταλα θα μας βοηθήσει να τους δούμε είναι πολλοί, και σίγουρα θα είναι θα είναι διαφορετικοί για τον καθένα. Αυτοί που διαλέγω, αυτοί που με ενέπνευσαν προσωπικά, είναι οι παρακάτω:

Ισότητα άντρα-γυναίκας

Μια οποιαδήποτε προ-προγιαγιά είναι το ίδιο σημανική με τον οποιονδήποτε προ-προπαππού…

Υποτίμηση της αξίας του επώνυμου.

Γιατί θα μπορούσε κάποιος, κάπου, να ήταν γυναίκα. Και τότε θα είχα διαφορετικό επώνυμο. Το οποίο θα θεωρούσα εξ ίσου σημαντικό με αυτό που έχω τώρα.

…ακόμα και αν από αυτόν τον προ-προπαππού έχω πάρει το επώνυμο μου.

Αποσύνδεση της οικογενειακής ιστορίας με την ιστορία του επωνύμου.

64 πρόγονοι, 64 ονόματα (εκτός κι αν έχουμε επιμιξίες που αναφέραμε πιο πάνω). Ένα υπερισχύει. Γιατί;

Οι 64 αυτοί άνθρωποι τους οποίους συνέδεσε η υπάρξη σου 170 χρόνια μετά την γέννηση τους, είναι όλοι το ίδιο υπεύθυνοι για την ύπαρξη σου σήμερα.

Ανάδειξη της αξίας του τοπικών ριζών και της μετανάστευσης.  Κατάργηση της εθνικής ψευτοψωροπερηφάνιας.

Αν συμπλήρωνα το δικό μου μάνταλα, το ένα τέταρτο θα είχε πολύ «Σμύρνη» μέσα το οποίο θα χανόταν στα βάθη της Τουρκίας (και ποιος ξέρει πού αλλού… ήταν και η Σμύρνη η “Νέα Υόρκη της Ανατολικής Μεσογείου”) και το μισό θα είχε «Αυστραλία», αλλά σιγά-σιγά αυτό θα γινόταν, όσο πιο πίσω πηγαίναμε, σε Αγγλία ή και Ουαλία, αν οι πηγές μου είναι έγκυρες. Ξανά, ποιος ξέρει τι άλλο.

Ποιος ξέρει από ποια 64 διαφορετικά μέρη του κόσμου κατάγομαι;

Έλληνας γεννιέσαι ή Έλληνας γίνεσαι; Χμ… Καλή ερώτηση. Ο πατέρας μου πήρε ελληνική υποκοότητα αφού ζούσε στην Ελλάδα κάτι περισσότερο από 20 χρόνια, οπότε, αυτός τι είναι, Αυστραλός ή Έλληνας; Αντίστοιχα, πολλοί μετανάστες δεύτερης γενιάς, μικροί και μεγάλοι, επιλέγουν να είναι έλληνες γιατί μεγάλωσαν ή και γεννήθηκαν εδώ. Κατα πάσα πιθανότητα, τα παιδιά τους — η τρίτη γενιά– θα αναζητήσουν τις ρίζες που οι παππούδες τους εγκατέλειψαν εξ ανάγκης, ενώ οι ίδιοι θα είναι πλέον έλληνες με τα όλα τους. Αυτό έχει συμβεί άπειρες φορές στην ιστορία της Ελλάδας. Πριν τις αλβανικές μεταναστεύσεις στις αρχές του ’90, είχαν υπάρξει πολλές άλλες πριν πολλούς αιώνες. Το ίδιο και με τους Μικρασιάτες, οι οποίοι αντιμετωπίστηκαν όταν ήρθαν εδώ σαν Τούρκοι και τώρα περηφανεύονται σε πολλές περιπτώσεις για την «μακεδονικότητα» τους, ακόμα και αν οι οικογένειες τους δεν ζουν παρα για 2-3 γενιές στην Μακεδονία, από το 1922 και μετά. Αντίθετα, μπορεί να υπονομευτεί ή να περιοριστεί η προσφυγική τους ιστορία από τους ίδιους, καθώς θα προτιμήσουν να νιώθουν απόγονοι των Μακεδόνων του Αλέξανδρου παρα Πόντιοι, Μικρασιάτες, Καπαδόκες κτλ… Άλλωστε, πρέπει να υπάρχει υψηλή εθνική φρόνηση κόντρα στους απειλητικούς FYROMίτες ή όπως αλλιώς θέλετε να τους πείτε… απλά να θυμάστε ότι μπορεί αυτοί να είναι πιο μακεδόνες από τους μακεδόνες. Όχι ως απόγονοι του Αλέξανδρου ή κάποια τέτοιο θλιβερό παραπλανημένο συμπέρασμα, λες κι οι Έλληνες είναι απόγονοι του Αλέξανδρου, όχι: πιο μακεδόνες από τους μακεδόνες γιατί οι οικογένειες τους μπορεί να μένουν στην Μακεδονία, στην περιοχή που λεγόταν Μακεδονία, για αιώνες. Αν αυτό ακούγεται προβοκατόρικο, τα κατάφερα.

Βέβαια, δεν είναι μόνο οι Μακεδόνες, Αλβανοί, οι Πόντιοι ή πιο πρόσφατοι μετανάστες που αποφάσισαν ότι η Ελλάδα είναι η χώρα τους. Βλάχοι, Αρβανίτες, Βορειοηπειρώτες, Φραγκοσυριανοί (και άλλοι καθολικοί νησιώτες) και πολλοί άλλοι οι οποίοι ήταν και είναι Έλληνες με τα όλα τους, πλέον έχουν μια γεύση μειονότητας στο Ελληνικό κράτος που τόσο προσπαθεί αυτή την στιγμή να διατηρήσει την καθαρότητα του και την Μοναδική Ιστορία του. Στον βωμό του μίσους, των διακρίσεων και των εθνικών κόμπλεξ, θυσιάζουμε ο καθένας την ίδια μας την οικογενειακή παράδοση. Δεν έχουμε ΙΔΕΑ της ιστορίας μας και έτσι πιστεύουμε το πρώτο απλοϊκό παραμύθι! ΑΥΤΟ είναι η εθνική ταυτότητα: η ισοπέδωση, η απλοποίηση. Είναι ένα μαντρί με γνώμονα τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή της ιστορικής άγνοιας. Και όντας ιστορικά αδαείς, μαθαίνουμε να μην σεβόμαστε ή ακόμα να μισούμε, ξανά και ξανά, γενιά παρα γενιά, το διαφορετικό — ένα διαφορετικό με το οποίο σαφώς μπορεί να έχουμε κοινές ρίζες ή ακόμα και να καταγόμαστε από αυτό, λιγότερο ή περισσότερο. Σοφά ήταν τα λόγια του George Bernard Shaw: “Patriotism is, fundamentally, a conviction that a particular country is the best in the world because you were born in it.”, «ο πατριωτισμός είναι, θεμελιακά, η πεποίθηση ότι μια χώρα είναι η καλύτερη στον κόσμο επειδή εσύ γέννηθηκες σ’αυτήν.»

Μια καλύτερη εικόνα της οικογενειακής ιστορίας του καθενός μας μπορεί να μας βοηθήσει να είμαστε λίγο πιο σκεπτικοί προς στους εθνικούς εξωραϊσμούς και στις κιτς απλοποιήσεις, να δούμε ότι ο τόπος της γέννησης μας είναι σημαντικός για την ταυτότητα μας αλλά δεν αποτελεί παρα ένα σημείο στον χρόνο και στον χώρο ο οποίος είναι σημαντικός για εμάς μόνο γιατί είναι ο δικός μας τόπος γέννησης. Και στην εποχή που διανύουμε και που έρχεται, ας μην αφήσουμε η προφορική ιστορία, των μετακινήσεων, του πόνου, της συνύπαρξης και της περιπλοκότητας να χαθούν κάτω από το βάρος των εποποιιών.

Μην αφήνεις κάποιους άλλους να σου επιβάλουν τις ρίζες σου: ανακάλυψε τες μόνος σου ή μόνη σου.

Οι ρίζες μπλέκονται, το παρελθόν είναι μυστήριο και περίπλοκο.

Βέβαια, τα παραπάνω δεν είναι εύκολο να πραγματωθούν. Όσο πιο πίσω πάμε, τόσο πιο γεωμετρικά δύσκολο γίνεται να τους καταμετρήσουμε και να βρούμε τα ίχνη όλων! Ίσως στις επόμενες γενιές, τώρα που καταγράφουμε τα πάντα, να είναι πιο εύκολο για τα εξασέγγονα μας (αν έχουμε, βέβαια, γιατί είναι και το δημογραφικό…) να μας βρουν. Όμως σπάνιες είναι οι περιπτώσεις ανθρώπων που ζουν τώρα να ξέρουν από που κατάγονταν οι πρόγονοι των προπαππούδων τους. Σπάνια μπορούμε να πάμε πάνω από έναν αιώνα πίσω, πόσο μάλλον δύο, τρεις… Αυτό το μυστήριο, όσο απαγορευτικό είναι, άλλο τόσο αξίζει να το ενστερνιστούμε και στο μάνταλα αυτό φαίνεται… η 7η γενιά μπλέκεται μεταξύ της και αρχίζει το πράγμα να σκουραίνει(;) αισθητά. But that’s just the way it is.

Σαν βγεις στον πηγαιμό για το Παρελθόν…

Δημιουργική ελευθερία.

Θεωρώ πολύ σημαντικό να μπορούμε οποιαδήποτε έκφανση της ζωής να την χρωματίζουμε και να την ομορφαίνουμε όπως ο καθένας νομίζει, ο καθένας να έχει την ελευθερία να δημιουργεί ακόμα και με τα πιο απλά πράγματα.

Τα μάνταλα δεν έχουν πολλούς κανόνες και είναι απλά. Πιστεύω πως δεν χρειάζονται ιδιαίτερες καλλιτεχνικές ικανότητες για να εμπνευστεί κανείς και να γεμίσει το δικό του γενεαλογικό μάνταλα όπως γουστάρει.

To δυσκολότερο για όποιον θελήσει να κάνει την γενεαλογία του μάνταλα, με διαφορά, θα είναι να του δώσει ψύχη και υπόσταση, να είναι ένα έργο τόσο όμορφο, όσο και πλήρες νοήματος, μία πολιτιστική αναπαράσταση η οποία θα αναπαριστά ικανοποιητικά την δική του ιστορία.

Μας έχω εμπιστοσύνη.

Ορίστε ένα κενό μάνταλα στο κυκλικό σχήμα της δεύτερης εικόνας. Εκτυπώστε το, ή ανοίξτε το στο Photoshop και…

…καλές δημιουργίες!

Χρωματίστε με, ζωγραφίστε με, συμπληρώστε με, κάντε με δικό σας...

 

Αναμνήσεις απο ταξίδια σε πέντε αγαπημένες πόλεις

Μέσα στο κλίμα της εξεταστικής περιόδου κι εγώ, με ευχάριστο διάβασμα και ακόμα πιο ευχάριστη δουλεία σε γενικότερα ευχάριστες εργασίες, έφτασε η μέρα που όλοι περιμέναμε! Θυμάστε όταν μίλαγα για 4 εργασίες που είχα να κάνω, η δύο απο αυτές μυστικές; Ε και να μην τις θυμάστε δεν πειράζει… Η μία απο τις δύο φανερές είναι έτοιμη, και μιλάω για την εργασία στην Πολιτιστική Αναπαράσταση Ι, Cultural Representation για το ευρύ κοινό. Την παρουσίασα σε συμφοιτητές και καθηγητές χτες, και τώρα είναι online για την δική σας ευχαρίστηση. Το θέμα της εργασίας ήταν ο σχεδιασμός (και, όπως τελικά αποδείχθηκε, η υλοποίηση) μίας εφαρμογής η οποία θα παρουσίαζει το Τοπ 5 ενός θέματος απο μία αρκετά μεγάλη λίστα απο την οποία μπορούσαμε να διαλέξουμε. Εγώ προφανώς διάλεξα τα ταξίδια.

Τα υπόλοιπα εδώ ^^D:

www.hallografik.ws/oldstuff/flash/anamniseis.html

Ευχαριστώ τους καθηγητές μου, Νίκο Μπουμπάρη και Δημήτρη Παπαγεωργίου, που με βοήθησαν σε όλα το εξάμηνο και στο μάθημα.
I would also like to thank Dad for scanning and sending me the Sydney pics, I couldn’t have done it without him!