REVIEW: ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

Το φαράγγιΤο φαράγγι by Ioanna Karystiani
My rating: 2 of 5 stars

Το Φαράγγι είναι ένα βιβλίο το οποίο πραγματεύεται τις οικογενειακές σχέσεις και τα ανείπωτα μυστικά 7 αδερφιών ηλικίας από 50κάτι μέχρι 70φεύγα τα οποία είχαν υποσχεθεί ότι κάποια στιγμή όλοι μαζί θα βρίσκονταν για να περπατήσουν ένα φαράγγι στην γεννέτειρα τους Κρήτη σαν ένα τελετουργικό σμιξίματος.

Για το κάθε αδέρφι αυτή η συνάντηση σημαίνει διαφορετικά πράγματα. Ο καθένας και η καθεμιά φέρνει άλλα κρυφά με τα οποία η ζωή τους έχει σημαδέψει και ποτέ δεν μοιράστηκαν. Κάποιοι θα βρουν την ευκαιρία να ξαλαφρώσουν από όσα ποτέ τους δεν είπαν στην οικογένεια τους, άλλοι…

Ας μην το τραβάω. Δεν μπορώ να πω ότι απόλασα αυτό το βιβλίο. Το βαρέθηκα πριν τη μέση. Ένιωθα σε κάθε σελίδα ότι πολύ απλά δεν είχε γραφτεί για τα δικά μου μάτια και τα δικά μου βιώματα. Ήταν μια εξιστόρηση του πώς «η γενιά του Πολυτεχνείου», ή «της Μεταπολίτευσης», όπως την αποκαλεί η «νεολαία», έχει καταλήξει σήμερα· τα βάσανα των ζωών αυτής της συγκεκριμένης ομάδα ανθρώπων που πλέον βλέπουν τις ζωές τους στα χρόνια της κρίσης να κατρακυλάνε στη μιζέρια κι εκείνες των παιδιών τους να μην έχουν καν από κάπου να κατρακυλήσουν.

Ως μοναχοπάιδι, με πολύ μικρο σόι, μια λιγότερο μοιρολατρική ή θλιψεοφετιχιστική οπτική γωνία από αυτή της συγγραφέος -γιατί κι αυτή για τη γενιά της έγραψε- και όντας το λιγότερο καμιά 5άρα χρόνια μικρότερος από τα παιδιά των πρωταγωνιστών του βιβλίου, τα βιωματικά στοιχεία που θα αναγνώριζαν οι 60άρηδες για τους οποίους είναι αυτό το βιβλίο πολύ απλά δεν με άγγιξαν. Δηλαδή, ήταν ενδιαφέρον, αλλά μόνο για την ιστορία, για να μπορώ να ρίξω μια ματιά στις ζωές αυτών των Ελλήνων οι οποίοι με πολλούς τρόπους, ψυχολογικά και πρακτικά, κουβαλάνε το πρόσφατο παρελθόν και αντιπροσωπεύουν το παρόν της γηραιάζουσας χώρας μας.

Αλλά και σε αυτό, στο ιστορικο-κοινωνικολογικό του κομμάτι -το ίδιο που μου κεντρίζει το ενδιαφέρον όταν χαζεύω παλιές ελληνικές ταινίες για τους γνώριμους αγνώριστους δρόμους, τα κουρέματα, τους ιδιωματισμούς, και απλά αδιαφορόντας για την πλοκή- ούτε υπό αυτό το πρισμά με άγγιξε η γραφή της κας. Καρυστιάνη. Ούτε τα επτά αδέρφια δεν μπορούσα να τα ξεχωρίσω, πόσο μάλλον παιδιά, ξαδέρφια και λοιπή οικογένεια, ούτε το γλαφυρό, προφορικό της στυλ μου έκανε κλικ. Ένιωθα σαν όλοι να μιλάνε με την φωνή της συγγραφέως, ίσως επειδή στο βιβλίο δεν υπήρχαν εισαγωγικά για τους διαλόγους α λα Σαραμάγκου, αλλά σίγουρα επειδή όλοι οι χαρακτήρες μου έδιναν την αίσθηση ότι ήταν πολλαπλές προσωπικότητες του ίδιου ατόμου.

Η ειρωνία είναι ότι αυτό το βιβλίο ήταν δώρο από τον πατέρα μου. Όταν τον ρώτησα γιατί μου το πήρε, η απάντηση του ήταν ότι του το πρότειναν. Όμως το ότι ο πατέρας μου δεν ξέρει τα γούστα μου στα βιβλία θα μπορούσε να είναι κι αυτό κομμάτι μιας αντίστοιχης εξιστόρησης κάποιας οικογένειας με προβλήματα επικοινωνίας σε κάποιο εναλλακτικό εξιλαστήριο Φαράγγι. Άλλωστε, με τον πατέρα μου ανέκαθεν πηγαίναμε πεζοπορίες μαζί.

View all my reviews

Review: To Τετράδιο

To ΤετράδιοTo Τετράδιο by José Saramago

My rating: 3 of 5 stars
Το Τετράδιο είναι μια συλλογή των αναρτήσεων του συγγραφέα στο μπλογκ του για έξι μήνες, συγκεκριμένα από τον Σεπτέμβριο του ’08 μέχρι τον Μάρτιο του ’09. Ο Σαραμάγκου λέει την άποψη του για πολλά θέματα για τα οποία η άποψη του θα με ενδιέφερε: παγκόσμια πολιτική, θρησκεία και κοινωνικά θέματα αλλά και δυστυχώς πολλά άρθρα σχετικά με Πορτογάλους ή Ισπανούς συγγραφείς ή πολιτικά πρόσωπα για τα οποία δεν θα μπορούσα να ξέρω τίποτα ούτως ή άλλως.

Η αλήθεια είναι πως περίμενα περισσότερα. Αν και τα λέει πολύ καλά, όπως συνήθως, δηλαδή έπιασα να χαμογελάω πολλές φορές με ικανοποίηση και συμφωνία όσο διάβαζα αυτό το βιβλίο, δεν χρησιμοποιεί εδώ το λογοτεχνικό στυλ για τον οποίο τον έχω αγαπήσει. ‘Ετσι μερικές φορές οι ιδέες του δεν αποτυπώνονταν το ίδιο ξεκάθαρα και ασυναγώνιστα. Θέλω να πω, θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε κομμουνιστής άθεος 80χρονος Πορτογάλος συγγραφέας. Αλλά φυσικά, μόνο ο Σαραμάγκου θα πληρούσε αυτά τα κριτήρια…

View all my reviews

Review: Miκρές Αναμνήσεις

Miκρές ΑναμνήσειςMiκρές Αναμνήσεις by José Saramago

My rating: 2 of 5 stars

I read Μικρές Αναμνήσεις (As Pequenas Memorias) on a single coach trip from Corfu to Athens. Saramago uses his usual inspiring stream-of-consciousness style with this one, too, even though I don’t think it works as well for telling the story of his early life as it does for his novels. I found much of it hard to follow and remember. Maybe it was just because I had had little sleep that day because I had to wake up early to catch the coach? Perhaps. But it doesn’t change the fact that it was all a blurry and not very focused ride.

What I found most interesting from Saramago’s early memoires was the glimpse he allowed me to catch from 1920s and ’30s Portuguese life. His family moved as many as 10 times in as many years; his (illiterate but wise) grandparents used to take their newborn piglets up in their own bed to keep them warm and help them survive the cold winters; some of his homes had no real bathroom, only a hole in a corner of the kitchen… I enjoyed reading his “critique” on video games and today’s children:

“Να διασχίζω μόνος τους καυτούς ελαιώνες, ν’ανοίγω κοπιαστικά δρόμο ανάμεσα από θάμνους, από κορμούς, από πρίνους, απο αναρριχητικά φυτά που ύψωναν συμπαγή σχεδόν τείχη στις όχθες των δυο ποταμών, ν’ακούω καθισμένος σ’ένα σκοτεινό ξέφωτο την σιωπή του δάσους να σπάει μονάχα από το τιτίβισμα των πουλιών και το τρίξιμο των κλαριών κάτω από την ώθηση του ανέμου, να μετακινούμαι πάνω στο έλος, περνώντας απο κλαδί σε κλαδί σε μια έκταση κατοικημένη από τις κλαίουσες ιτιές που φύτρωναν μεσ’ από το νερό, δεν είναι όλα αυτά, θα πει κανείς, παλικαριές που διακαιολογούν ιδιαίτερη μνεία σε μια εποχή σαν τη δική μας, όπου στα πέντε ή στα έξι χρόνια, κάθε παιδί του πολιτισμένου κόσμου, ακόμα κι αν είναι νωθρό και ζει καθιστική ζωή, έχει ταξιδέψει στον Άρη για να κάνει σκόνη όσα πράσινα ανθρωπάκια βρέθηκαν στον δρόμο του, έχει ξεκάνει τον τρομερό στρατό των μηχανικών δράκων που φυλούσε τον χρυσό στο Φορτ Νοξ, έχει κάνει κομματάκια των βασιλιά των τυραννόσαυρων, έχει κατέβει χωρίς σκάφανδρο και χωρίς βαθυσκάφος στις βαθύτερες υποβρύχιες σπηλιές, έχει σώσει την ανθρωπότητα από τον τερατώδη μετεωρίτη που ερχόταν για να καταστρέψει την Γη. Μπροστά σε τέτοια ανώτερα κατορθώματα το αγοράκι της Αζινιάγκα θα είχε μόνο να αντιτάξει την ανάβαση του μέχει την κορυφή μιας φλαμουριάς είκοσι μέτρων, ή, ταπεινά, αλλά ασφαλώς με μεγαλύτερη γευστική απολαβή, τις αναβάσεις του στη συκιά του κήπου, νωρίς το πρωί, για να μαζέψει τα φρούτα, υγρά ακόμη από τη βραδινή δροσιά, και να ρουφήξει σαν λαίμαργο πουλί τη σταγόνα μέλι που ξεπηδούσε απ’το εσωτερικό τους. Μικροπράγματα, στ’ αλήθεια, το πιθανότερο όμως είναι ότι ο ηρωικός νικητής του τυραννόσαυρου δεν θα ήταν ικανός ούτε σαύρα να πιάσει με τα χέρια του.”

While reading about these memories was somewhat interesting and I didn’t regret reading Μικρές Αναμνήσεις, I feel as if I got very little insight on how exactly Saramago turned into such a great writer and personality so late in his life: 60+ years after the events he writes of in this book, to be exact…

Honourable mentions, as with all of Saramago’s books published by Kastaniotis, go to Athina Psyllia for another brilliant, exemplary translation. Thank you!

View all my reviews