Δεν είναι ότι το μισώ. Έχει την πλάκα του. Γίνονται πάρτι, οι άνθρωποι ντύνονται και κάνουν πάρτι (όσο περισσότερα, τόσο το καλύτερο!) και είναι μια ευκαιρία να κάνεις μαραθωνίους με τρομακτικές ταινίες που δεν θα έβλεπες καμιά άλλη μέρα του χρόνο, όπως τον επικό μαραθώνιο στο campus στο Aarhus που είχε Dawn of the Dead (το παλιό, το αστείο!), το Ôdishon και άλλα που δεν θυμάμαι. Πριν τρία χρόνια είχα περάσει καταπληκτικά με τη Shae και τη Whitney και με τους αυτοσχεδιασμούς μας.
Χρόνο με τον χρόνο όμως το βρίσκω όλο και πιο δύσκολο να καταλάβω τι ακριβώς γιορτάζουμε με το Halloween. Έστω να δεχτώ ότι δεν είναι απλά μια αμερικανιά και ότι πλέον έχεις το δικαίωμα να γιορτάζεις ό,τι γουστάρεις από το μεταμοντέρνο ρεπερτόριο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς θρησκευτικών γιορτών. Έστω επίσης να δεχτώ ότι όσο ισχύει αυτό το μεταμοντέρνο pick ‘n’ mix κουλτούρας (το οποίο ο Idea Channel είπε, και σωστά, ότι είναι η πεμπτουσία του hipsterισμού), δεν έχει σημασία αν ακολουθείς την παράδοση ή δημιουργείς την δική σου ερμηνεία της παράδοσης και άρα όσο μπορείς να γιορτάζεις τα Χριστούγεννα χωρίς να είσαι χριστιανός, μπορείς να ντύνεσαι και το Halloween χωρίς να σε νοιάζουν οι νεκροί ή το πραγματικά μυστικιστικό και μεταφυσικό.
Όμως όλες αυτές οι γιορτές μέσα από αυτή τη διασικασία εκφυλίζονται. Ειδικά το Halloween, και ειδικά όπως το βιώνω εγώ, δεν έχει καμία σχέση με το τι υποτίθεται πως συμβολίζει. Είναι η μέρα στην οποία το κενό μεταξύ του κόσμου των ζωντανών και των νεκρών είναι στο ετήσιο ναδίρ του, η μέρα που τα φαντάσματα βγαίνουν παγανιά και η μέρα που οι ζωντανοί τιμούν τον άλλο κόσμο. Εγώ όμως δεν βλέπω τίποτα από αυτά. Βλέπω κολοκύθες, πλαστικούς σκελετούς, προσφορές σε παιχνίδια τρόμου στο Steam, αφιερώματα σε θρίλερ (όπως προανέφερα) και ταινίες φρίκης, halloween parties που είναι σαν δεύτερες Απόκριες που οι άντρες ντύνονται ζόμπια και οι γυναίκες σέξι βρικολακίνες (ακριβώς σαν τις Απόκριες δηλαδή)… Υπάρχει γενικά μια έμφαση στο πώς θα φανούμε/ντυθούμε, στην εικόνα, στην αισθητική, αλλά δεν υπάρχει καμιά πνευματική υπόσταση πλέον σε αυτή τη γιορτή. Είναι ένα κενό καταναλωτικό κουφάρι, ακριβώς όπως τα Χριστούγεννα. Υπάρχει το σύμβολο, αλλά το σύμβολο δεν συμβολίζει τίποτα, υπάρχει μόνο ως εικόνα. To Halloween είναι, όπως θα έλεγε και ο Baudrillard, ένα simulacrum.
Όταν το Halloween καθιερώθηκε, οι άνθρωποι όντως πίστευαν σε φαντάσματα, πνεύματα και μάγισσες. Υπήρχε μια ουσία στο να γιορτάζεις κάτι στο οποίο πιστεύεις. Τώρα γιορτάζουμε το scary-cool, τις έξυπνες στολές, το σύμπαν του Nightmare Before Christmas και τις ψαγμένες ταινίες. Είναι μια πλούσια γαρνιτούρα χωρίς ουσία. Λίγο σαν τα Κάλαντα, όμως και σε αυτή την περίπτωση, η τοπική παράδοση χάνεται και κυριαρχεί αυτό που αναγνωρίζεται ως Χριστουγεννιάτικο σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου.
Αντίθετα, μια καλή περίπτωση γιορτής των νεκρών που για μένα έχει κάποιο νόημα είναι το Día de los Muertos. Εκτός απ’το ότι μου αρέσει η αισθητική του, νιώθω ότι οι Μεξικάνοι όντως εκφράζουν κάτι πνευματικό μέσα από τις γιορτές τους, όντως θυμούνται πως οι νεκροί είναι μάλλον χαρούμενοι και γιορτάζουν στο όνομα τους αναλόγως. Δεν είμαι σε θέση να ξέρω τι πανικός γίνεται στο Μεξικό τις ίδιες αυτές μέρες και αν θα είχα την ίδια εντύπωση ότι όλο αυτό δεν έχει ουσία, πάντως από εδώ που βρίσκομαι, στην Ελλάδα με παραδόσεις που πεθαίνουν, σαν γιορτή μου φαίνεται πως έχει περισσότερο νόημα μέσα της, ακόμα κι αν στο βάθος της ουσίας, το Halloween και το Día de los Muertos γιορτάζουν το ίδιο πράγμα.
Αυτό που θέλω να πω είναι πως οι γιορτές μας έχουν καταστραφεί, γιατί πλέον δεν έχουμε λόγο να γιορτάζουμε. Σαν να ήταν όλοι οι άνθρωποι αθάνατοι και να συνέχιζαν να γιορτάζουν τα γενέθλια τους, σαν να ήταν όλοι ευνούχοι και στείρες και πάλι να είχαν γιορτές γονιμότητας. Στηρίζω νέες γιορτές με νέους συμβολισμούς που θα μπορούσαν να αναδείξουν νέες παραδόσεις, προς το παρόν όμως δεν βλέπω αυτόν τον παγκόσμιο πολιτισμό να έχει όρεξη να παράξει κάτι νέο, παρα μόνο να λιμαίνεται, να ξαναζεσταίνει και να διαστρευλώνει το παλιό και να το παρουσιάζει ρεμιξαρισμένο. Δεν έχω κάτι με όλη αυτή τη διαδικασία, απλά αν θέλουμε ο πολιτισμός μας να έχει κάποια ουσία, θα πρέπει να τη δημιουργήσουμε, και όχι να τη βρούμε ψάχνοντας προς τα πίσω.
Μερικές ιδέες για νέες γιορτές:
Εορτασμοί των ηλιοστασίων (ήδη γίνεται απλά το έχουμε ψιλοξεχάσει ή το χειμερινό ηλιοστάσιο μεταμορφωθήκε στα Χριστούγεννα και η μπάλα χάθηκε). Καλοκαίρι στους λόφους (Midsummer) και χειμώνα ωραία στη ζεστασιά του σπιτιού (η γιορτή που ούτως ή άλλως αντικαταστάθηκε από τα Χριστούγεννα).
Οι πανσέληνοι είναι αργίες.
Μέρες των νεκρών με πραγματικές τιμές στους νεκρούς, χωρίς να λείπουν και τα αντίστοιχα πάρτι· λίγο όπως στο Μεξικό, όχι απλά να ντύνεσαι ζόμπι επειδή όλη η βιομηχανία του Hollywood σε έχει κάνει να σου αρέσουν τα ζόμπι.
Εβδομάδα χωρίς internet! Η εβδομάδα της Επιστροφής – λίγο σαν τα Χριστούγεννα, οι οικογένεις και φίλοι βρίσκονται μαζί χωρίς κινητά και χωρίς facebook. Για τους πιο φανατικούς θα υπάρχει και η Σαρακοστή χωρίς ρεύμα.
Τριήμερο gaming – κάτι σαν το Wintereenmas.
Γενέθλια σε κύκλους των 1000 ημερών – θα γράψω κάτι γι’αυτό σύντομα!