Βρίσκεται στη βιβλιοθηκούλα του Υπερωκεάνιου, όπου το ρούφηξα μαζί με τον καφέ μου σήμερα. Είναι ενδιαφέρον το ότι αυτό το μικρό βιβλιαράκι των 50 σελίδων και της μίας ώρας το έχει γράψει ένας Γάλλος που δουλειά του είναι να γράφει για ταξιδιωτικά περιοδικά! Ποτέ δεν ξέρεις αν τις συμβουλές που σου δίνει στις δίνει επειδή τον ενοχλούν συνάδελφα βαρετά ταξιδιαρο-ποζέρια -δηλαδή είναι το απόσταγμα πολυετούς εμπειρίας και μεγάλης βαρεμάρας- ή απλά περιγράφει το τί ο ίδιος συνηθίζει να κάνει (εμπνέοντας χασμουρητά στους γύρω του από άλλη μια δόση εξωτικού λογυδρίου και αντίστοιχης υποχρεωτικής παρουσίασης πολυάριθμων και όχι και τόσο ενδιαφέροντων φωτογραφιών) και θέλει πολύ απλά να εξιλεωθεί, βγάζοντας τα από μέσα του και αναγάγοντας σε τέχνη το χαρακτηριστικό του που περισσότερο τον κάνει κάπως ανεπιθύμητο σε φιλικά πάρτι.
Το βιβλίο μου θύμισε, για άλλη μια φορά, κάτι που κάποτε είχα διαβάσει στο Matador: 6 ways to not be a holier-than-thou traveller. Βέβαια, την ανάγνωση αυτού του άρθρου το οποίο μόλις ανέσυρα από τα έγκατα της μάλλον πρόσφατης μνήμης μου θα την πρότεινα μόνο σε κάποιον που έχει σκοπό το ακριβώς αντίθετο από αυτό που πραγματεύεται το βιβλίο αυτό: να ΑΠΟΦΥΓΕΙ να κουράσει το ακροατήριο του με τις περιπέτειες που είναι ενδιαφέρουσες μόνο σε εκείνον. Χμ. Κάποιον αστείο παραλληλισμό ήθελα να κάνω αλλά μπερδεύτηκα μέσα στην ίδια μου την ειρωνεία. Ας είναι.
«Αν τυχόν έχετε ταξιδέψει, αποφεύγετεε να το αναφέρετε κάθε τρεις και λίγο· οποιοσδήποτε με χρήματα και ελεύθερο χρόνο έχει τη δυνατότητα να ταξιδέψει», έλεγε κάποιο βικτωριανό περιοδικό για ευγενείς κυρίους και παραθέτει με τη σειρά του το βιβλίο. Ας θυμόμαστε όλοι τα σοφά αυτά λόγια την επόμενη φορά που θέλουμε να μοιραστούμε τις φωτογραφίες μας από το Λονδίνο, το Παρίσι ή την Νέα Υόρκη, τις οποίες παρουσιάζουμε λες και δεν απεικονιζόμαστε σε μέρη τα οποία επισκέπτονται εκατομμύρια άνθρωποι τον χρόνο, ή το πόσο ΓΑΜΑΤΟ ήταν εκείνο το ζευγάρι με το οποίο κάναμε CouchSurfing στο Ανατολικό Τιμόρ και πόσο μας έδειξαν όλες τις μαγευτικές μεριές του νησιού που αλλιώς ποτέ δεν θα ανακαλύπταμε και πόσο οι ρυθμοί εκεί είναι τόόόσο πιο ήρεμοι, μέσα στο τροπικό δάσος της Ινδονησίας, εκεί που τα χρήματα δεν έχουν σημασία και οι άνθρωποι είναι μακριά από τον δυτικό τρόπο ζωής…
If you want an existing state that’s more like Oceania than any other, look no farther than North Korea, at least as far as complete control on the population’s lives and the adoration of a leader and a banner go. The videos are literally awesome: they are awe-inspiring.
Ένα από τα κρυφά μου πάθη είναι τα παρεΐστικα παιχνίδια στο στυλ του πασίγνωστου Παλέρμο. Είναι μινιμαλιστικά και άρα δεν χρειάζονται κανενός είδους προετοιμασία ή εξοπλισμό, είναι πολύ διασκεδαστικά, πολύ έξυπνα και δένουν τους ανθρώπους! Αυτό το ποστ είναι αφιερωμένο σε μερικά που προτείνω ανεπιφύλακτα και που απλά δεν μου δίνονται αρκετές ευκαιρίες για να τα παίζω!
Για τους σκοπούς αυτού του κειμένου, η λέξη παίκτης είναι ταυτόχρονα θηλυκού και αρσενικού γένους, όπως οι λέξεις: ιατρός, γραμματέας, διευθυντής, αγέλαστος, οδηγός λεωφορείου, υπήκοος, βλάκας, ψυχασθενής κ.α.
1. Contact
Το μεγάλο ντεμπούτο του Contact ήταν στη Σαμοθράκη όταν είχα φέρει εκεί παιχνίδια παρέας που είχα βρει στο ίντερνετ αλλά δεν είχα δοκιμάσει ποτέ. Είχα σκεφτεί πως θα ήταν η ιδανική ευκαιρία να τα δοκιμάσουμε με τη τεραστίων διαστάσεων παρέα εκεί (17 άτομα σας λέω). Ενα από τα παιχνίδια που βρήκα ήταν και το Contact, το οποίο ήταν κρυμμένο σε ένα σχόλιο (!)στο άρθρο στο οποίο βρήκα τα παιχνίδια που πήρα μαζί μου, εκτυπωμένα, ωραία και οργανωμένα! Εκεί έμαθα και για το would you rather, το ακριβώς επόμενο σε αυτή τη λίστα. Όπως καταλαβαίνετε, η ανακάλυψη αυτή ήταν αρκετά αναπάντεχη. Tι σου είναι ο ιστός…
Το Contact είναι σαν μια διασταύρωση μεταξύ κρεμάλας, σταυρόλεξου, Ταμπού και ενός φανταστικού (;) παιχνιδιού το οποίο θα δοκίμαζε τις γνώσεις σας για τους φίλους σας.
Ένας είναι η μάνα ή ο «βασιλιάς». Ως βασιλιάς πρέπει να σκεφτεί μια λέξη, οποιαδήποτε λέξη, την οποία τουλάχιστον πιστεύει ότι θα ξέρουν τουλάχιστον κάποιοι από την παρέα. Μπορεί να είναι κύριο όνομα, ρήμα, γεωγραφική τοποθεσία, χαρακτήρας από βιβλίο/ταινία/παιχνίδι και φυσικά πολλά άλλα, προτιμούνται πάντως γενικότερα λέξεις που θα βρίσκονταν σε ένα λεξικό. Αφού έχει σκεφτεί τη λέξη, ανακοινώνει στους συμπαίκτες του το πρώτο γράμμα της λέξης. Ας πούμε ότι η λέξη που έχει σκεφτεί είναι «ποντίκι». Θα πει στους συμπαίκτες του ότι η λέξη ξεκινάει από π.
Οι υπήκοοι, δηλαδή όλοι οι παίκτες εκτός από τον βασιλιά, πρέπει να κάνουν στον βασιλιά γρίφους ή ερωτήσεις των οποίων η απάντηση ξεκινάει με το γράμμα που έχει δοθεί. Εδώ, θα μπορούσε ένας από τους υπηκόους να ρωτήσει τον βασιλιά: «μήπως είναι κάτι που πετάει;», έχοντας στο μυαλό του τη λέξη «περιστέρι». Αν ο βασιλιάς μπορεί να σκεφτεί κάτι που πετάει και ξεκινάει από π, δίνει την απάντηση σε μορφή: «όχι, δεν είναι περιστέρι», για να δείξει με αυτόν τον τρόπο ότι μπόρεσε να βρει μια απάντηση στον γρίφο που του έγινε. Προσοχή: ΚΑΘΕ απάντηση που θα ξεκίναγε από π και θα ήταν κάτι που πετάει θα μπορούσε να είναι δεκτή· αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό και το νόημα του παιχνιδιού! Ο βασιλιάς θα μπορούσε αντί για περιστέρι να έχει απαντήσει πουλί, παπαγάλος ή και πύραυλος.
Ταυτόχρονα, ‘οσο ο βασιλιάς σκέφτεται την απάντηση του, αν κάποιος από τους υπόλοιπους υπηκόους έχει βρει κάτι που πιστεύει ότι απαντά την ερώτησηπρέπει να πει Contact! Αν ο ίδιος ο βασιλιάς δεν βρει τελικά απάντηση, ο υπήκοος που είπε contact λέει την δική του απάντηση (φυσικά απαγορεύεται να πει contact ο ίδιος υπήκοος που έκανε την ερώτηση!). Ουσιαστικά, οι υπήκοοι πρέπει να βρίσκουν ερωτήσεις τις οποίες ο βασιλιάς θα δυσκολεύεται ή δεν θα μπορεί να απαντήσει ενώ οι υπόλοιποι υπήκοοι θα μπορούν. Αυτή είναι η πολιτική και διπλωματική διάσταση του παιχνιδιού την οποία μπορούν εκμεταλλευτούν καλά δεμένες παρέες.
Αν ο βασιλιάς δεν μπορεί να δώσει απάντηση, δίνει το επόμενο γράμμα της λέξης του: στην περίπτωση του «ποντίκι», το όμικρον. Οι απαντήσεις στους γρίφους τώρα πρέπει να ξεκινάνε με «πο», και ούτω καθεξής. Το παιχνίδι τελειώνει αν οι υπήκοοι τα παρατήσουν, οπότε ο σαδιστής βασιλιάς μπορεί να βάλει μια νέα λέξη, η κάποιος από τους υπηκόους κάνει μια ερώτηση στον βασιλιά που δεν μπορεί να απαντηθεί με οποιαδήποτε άλλη λέξη εκτός από αυτή που έχει σκεφτεί. Πχ: αν κάποιος ρωτήσει, έχοντας για αρχή το πο: «είναι κάτι που έχει σχέση με υπολογιστή;», ο βασιλιάς μπορεί να αποφύγει να δώσει την απάντηση λέγοντας «όχι, δεν είναι πολύπριζο». Αν η ερώτηση όμως είναι «είναι κάτι με το οποίο κουνάμε τον κέρσορα στην οθόνη;», ο βασιλιάς δεν θα μπορεί παρα να πει πως ηττήθηκε και να δώσει τη θέση του στον υπήκοο που έκανε την ερώτηση-τελειωτικό χτύπημα.
Το παιχνίδι ακούγεται περίπλοκο αλλά είναι πολύ απλό. Πάντα στις παρέες στις οποίες το μαθαίνω μου λένε ότι ακούγεται πιο δύσκολο όταν το εξηγείς απ’ότι όταν τελικά το παίζεις, όταν και αποδεικνύεται απλούστατο. Δεν ξέρω αν φταίω εγώ σ’αυτό και η πιθανή έλλειψη μεταδοτικότητας μου. Δυστυχώς, άλλο τόσο δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να το εξηγήσεις γραπτά. Aν διαβάσετε πάντως και το από πάνω λινκ (θυμηθείτε, είναι στα σχόλια!) και επιμείνετε όπως αρχικά επιμείναμε εμείς, θα το κατακτήσετε πολύ εύκολα. Μόνο συνιστώ προσοχή γιατί είναι πάρα πολύ εθιστικό. Στη Σαμοθράκη το παίζαμε 3-4 μέρες αδιάκοπα και μετά όλοι μας αφού γυρίσαμε στην Αθήνα το παίζαμε με άλλες παρέες και το εξαπλώναμε σαν πανούκλα! Στόχος μας είναι το Contact να παίζεται σε όλες τις παρέες στην Ελλάδα. Και όντως, πριν λίγες μέρες όταν είχα βγει με μια παρέα (στην οποία ήμουν ο μόνος άντρας :ξ ), κάποιες από τις κοπέλες ήξεραν ήδη το παιχνίδι. ΟΚ, οι βαθμοί διαχωρισμού μεταξύ μας ήταν λίγοι, αλλά και πάλι…
Σε εκείνη την παρέα αρχίσαμε από τις ~10:00 που φτάσαμε στο τσιπουράδικο και παίζαμε μέχρι τις 1:30 που αρχίσαμε να το σπάμε. Κανείς δεν ήθελε να μιλήσει για οτιδήποτε άλλο.
Παίζετε υπεύθυνα.
2. Would you rather (Τι θα προτιμούσες;)
Είναι η μη-διαδικτυακή μορφή του would you rather. Σκοπός είναι να γίνονται ερωτήσεις του στιλ: «θα προτιμούσατε να έχετε τεράστιο κεφάλι ή πολύ πολύ κοντά πόδια;» // «θα προτιμούσατε να μην ξαναδείτε ταινία ή να μη ξαναπαίξετε videogame?» // «θα προτιμούσατε να ζούσατε στον κόσμο του Star Wars ή να είχατε δαιμόνιο όπως αυτά στην Τριλογία του Κόσμου;» // «θα προτιμούσατε να πάτε με κάποιον/α με τέλεια εξωτερική εμφάνιση που θα κάνει απαίσιο σεξ, ή με κάποιον/α με απαίσια εξωτερική εμφάνιση που θα κάνει τέλειο σεξ;»// «τηλεμεταφορά ή πτήση;»// «τυφλός μουσικός ή κουφός ζωγράφος;»// «να μη χρειάζεται να ξανακοιμηθείτε ή κάθε όνειρο σας να μπορείτε να το ελέγξετε συνειδητά;»
Oι πετυχημένες ερωτήσεις είναι αυτές οι οποίες θα προκαλέσουν τη μεγαλύτερη σκέψη και συζήτηση στην παρέα! Και εδώ συνιστώ προσοχή: συχνά η συζήτηση που προκαλείται κλιμακώνεται σε έντονες αντιπαραθέσεις και το παιχνίδι απλά ξεχνιέται. Ξανά, μιλαώ από εμπειρία.
3. Χαλασμένο τηλέφωνο με ζωγραφιές
Γι’αυτό θα χρειαστείτε χαρτί και μολύβι/στυλό. Ο κάθε παίκτης χρειάζεται από ένα κομμάτι χαρτί, το στυλό μπορεί να κάνει γύρες. Ο πρώτος ζωγραφίζει κάτι στο κομμάτι χαρτί του, και το δείχνει στον διπλάνο του για λίγα δευτερόλεπτα. Αυτός πρέπει να ζωγραφίσει ό,τι θυμάται να είδε και στη συνέχεια να το δείξει στον επόμενο κ.ο.κ μέχρι να φτάσει το παιχνίδι πάλι στον πρώτο παίκτη.
Πιο γνωστή είναι η παραλλαγή που πάνε ζωγραφιές και ερμηνείες εναλλάξ. Δηλαδή, αν έρθει στα χέρια μου μια ζωγραφιά, πρέπει να γράψω από κάτω μια φραση με το τι βλέπω, να διπλώσω το χαρτί έτσι ώστε να μη φαίνεται η ζωγραφιά και να τη δώσω στον επόμενο — ή αν μου έρθει μια φράση, να τη ζωγραφίσω, να καλύψω τη φράση και να δώσω το χαρτί στον επόμενο. Αυτή την παραλλαγή μπορείτε να την παίξετε και online εδώ.
(σκαναρισμένα από το The Art of Looking Sideways, μάλλον το πιο πολύτιμο και συναρπαστικότερο βιβλίο το οποίο βρίσκεται στη κατοχή και φροντίδα μου, και απ’όπου έμαθα γι’αυτό το παιχνίδι)
4. Το πάρτι (ή «Κριτήρια»)
Αυτό το παιχνίδι το έμαθα πρώτα απ’την Άλεξ. Ένας από τους παίκτες «διοργανώνει ένα πάρτι» στο οποίο μπορούν να μπουν οι παίκτες αν πληρούν κάποιο κριτήριο το οποίο έχει θέσει ο διοργανωτής. Στόχος των υπόλοιπων παικτών είναι να βρουν ποιο είναι αυτό το κριτήριο, ρωτώντας τον διοργανωτή με την σειρά αν, φέροντας κάποιο αντικείμενο μαζί τους, μπαίνουν στο πάρτι.
Το κριτήριο μπορεί να είναι τα πάντα: από τό αν το αντικείμενο που θα διαλέξει ο καλεσμένος είναι κόκκινο ή κάτι το στρογγυλό ή που περιέχει ηλεκτρονικά ή, ή, ή… μέχρι και το είδος του αντικειμένου να είναι τελείως άσχετο, και απλά να πρέπει να ξεκινάει με το ίδιο γράμμα που ξεκινάει και το όνομα του παίκτη που ρωτάει, ή το αντικείμενο να μην παίζει ΚΑΝΕΝΑΝ ρόλο και να μπαίνουν, σταθερά, οι παίκτες εναλλάξ, ή απλά να μπαίνουν οι άντρες ή να μπαίνουν οι παίκτες που το όνομα τους τελειώνει σε ένα συγκεκριμένο γράμμα…
Ο πορτιέρης/διοργανωτής πρέπει να δίνει και στοιχεία για το τι περνάει. Δηλαδή, αν κάποιος τον ρωτήσει «περνάω με μια σιδερώστρα;», θα πει ναι ή όχι, αλλά αν θέλει να βοηθήσει, ή αν είναι η σειρά του στον κύκλο, θα πρέπει να πει «περνάω με έναν αλιγάτορα». Το τι περνάει και το τι όχι είναι ο μόνος οδηγός για να μπορούν να ανακαλύψουν οι καλεσμένοι ποιο είναι το κριτήριο.
Ψάχνοντας στο ίντερνετ για παραδείγματα, θυμήθηκα και το παιχνίδι που όντως παίζαμε με την Άλεξ και άλλα παιδιά στο myAegean πριν τόσα χρόνια… Ααααχ. Διαβάστε και μάθετε! Προσοχή: πάλι από εμπειρία θα σας πω πως όπως και τo Contact, Τα Κριτήρια πρέπει να έρχονται με μια προειδοποίηση από το υπουργείο Υγείας σχετικά με την εξαιρετικά εθιστική τους φύση αλλιώς μπορεί να κλαίμε θύματα όπως στην Κορέα πεθαίνουν στα ίντερνετ καφέ παίζοντας 72ωρα WoW χωρίς διαλείμματα για φαγητό, νερό, ξεκούραση ή σωματικές εκκρίσεις.
5. Χαρτάκια στο κούτελο (πώς λέγεται αυτό το παιχνίδι αλλιώς;;)
Όλοι το μάθαμε από τη σκηνή στο Inglourious Basterds. Ο καθένας γράφει ένα όνομα πραγματικού ή φανταστικού διάσημου προσώπου ή τουλάχιστον κάποιου που θα μπορεί να ξέρει όλη ή το μεγαλύτερο μέρος της παρέας, σε ένα post-it ή σε κάτι που θα μπορεί να κολλήσει στο μέτωπο του. Όλοι βάζουν τα χαρτάκια τους στη μέση, τα ανακατεύουν, διαλέγουν ένα και χωρίς να δουν βέβαια τι είναι γραμμένο. το κολλάνε στο κούτελο τους.
Κάθε παίκτης προσπαθεί, με μια ερώτηση κάθε φορά, όταν έρθει η σειρά του, να καταλάβει τι ακριβώς είναι γραμμένο στο χαρτάκι που βρίσκεται στο κούτελο του και αντίστοιχα όλοι απαντάνε όταν κάποιος άλλος ρωτάει για το δικό του χαρτάκι. Οι ερωτήσεις πρέπει να είναι κλειστού τύπου (να απαντώνται με ναι/όχι).
Στην Αγγλία είναι γνωστό και ως Rizla game, και θα σας αφήσω να μαντέψετε το γιατί!
Επειδή τα λέω όλα στη φόρα,δεν λέω «κάποιοι» ούτε αφήνω υπόνοιες, το ξεκαθαρίζω εξ αρχής: πρόκειται για το έκτρωμα που λέγεται Cosmote. Αν είστε φαν της εν λόγω εταιρείας, ειδικά μετά από μια σειρά ιδιαίτερια πετυχημένων και εκνευριστικών διαφημίσεων σε όλα τα μέσα, μπορείτε να σταματήσετε να διαβάζετε εδώ γιατί αυτά που θα πω δεν θα σας αρέσουν. ΟΚ; Ξεκινάμε:
1. Αυξάνει τον ελάχιστο χρόνο κλήσης από 20″ σε 60″. Εκτός των άλλων, αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται τριπλάσιο ελάχιστο υπόλοιπο για να πραγματοποιήσει κανείς μια αναπάντητη.
2. Παίρνετε μια καινούργια κάρτα των 10 ευρώ. Χρησιμοποιείτε τα 5 ευρώ για να έχετε 300 λεπτά και 300 SMS προς What’s Up. Όταν βάζετε και τον κωδικό για να ενεργοποιήσετε το δώρο σας που έρχεται μαζί με κάθε κάρτα, ανακαλύπτετε ότι αυτό το δώρο σας αναγκάζει να διάλεξετε ανάμεσα σε δωρέαν χρόνο προς What’s Up, δωρεάν μηνύματα προς What’s Up ή 60ΜΒ δωρεάν ίντερνετ. Για ένα κλάσμα νομίζετε ότι είδατε ένα trollface στην οθόνη. Ήταν μόνο η ιδέα σας. Η βδομάδα περνάει και το δώρο σας κλαίει σε μια γωνία αχρησιμοποίητο.
3. Προσπαθείτε επι 5 λεπτά να στείλετε ένα μήνυμα σε What’s Up. Λόγω του 2. κι επειδή δεν στέλνετε τόσα πολλά μηνύματα, λέτε, ΟΚ, θα έπρεπε να είναι τσάμπα! Κι όμως, το μήνυμα δεν φεύγει ποτέ.
4. Καλείτε το 1314 για να δείτε αν έχει γίνει αυτό που φοβάστε. Έχει γίνει αυτό που φοβάστε. «Το υπόλοιπο του λογαριασμού σας είναι ΜΕΙΟΝ μηδέν ευρώ και ένα λεπτό». Μάλιστα. Δεν μπορείτε να στείλετε μηνύματα τα οποία έχετε πληρώσει. Ευτυχώς (και ηλιθίως) μπορείτε να συνεχίσετε να παίρνετε τηλέφωνα ακόμα και στον ίδιο αριθμό που πριν λίγο προσπαθούσατε να στείλετε μήνυμα.
5. Δεν έχετε λεφτά για κάρτα και αποφασίζετε να δώσετε τα 40 λεπτά για την ληστρική υπηρεσία επέκτασης υπολοίπου. Η απάντηση της Cosmote γρήγορη και σαφής: «το υπόλοιπο του λογαριασμού σας δεν επιτρέπει τη χρήση της υπηρεσίας επέκτασης υπολοιπού».
Είναι σαν να σου απαγορεύουν την είσοδο σε ένα εστιατόριο αν πεινάς πάρα πολύ (και να σου ελέγχουν το στομάχι με υπερηχογράφημα κατα την είσοδο για να είναι 100% σίγουροι για το απόλυτο κενό). Είναι σαν ένας ιατρός να αρνείται να σε περιθάλψει αν βρίσκεσαι στην εντατική. Σαν σε ένα rent-a-car να σου επιτρέπουν να νοικιάσεις αυτοκίνητο μόνο αν έχεις αυτοκίνητο. Σαν να σου επιτρέπεται να χρησιμοποιήσεις μια τουαλέτα μόνο όταν δεν την χρειάζεσαι, δηλαδή μόνο αν την έχεις ήδη χρησιμοποιήσει. Σαν να νυστάζετε όλη τη μέρα και όταν πέφτετε για ύπνο να στριφογυρίζετε πέντε ώρες.
Ωρίων, Σείριος, Ηριδανός, Περσέας, Ηράκλειτος (για τους φίλους Κλης, όπως απ’το Ηρακλής), Οδυσσέας (πραγματικά μου κάνει εντύπωση που δεν το έχουν περισσότεροι αυτό το όνομα), Περικλής, Αριστοφάνης (για τους φίλους… funny-ς! Αχα, καλό εεε;), Αιόλος,
Ουρανός
Γυναικεία:
Γαία (πολύ χίπικο αλλά να μας), Μήτιδα, Ανδρομέδα, Καλυψώ, Περσεφόνη, Ήρα (το έχω δει μόνο σαν υποκοριστικό του Καλομ-οίρα -_-), Ουρανία, Πλειόνη, Αλκυόνη, Μαία
Καθίστε μια στιγμή και σκεφτείτε πόσες εκκλησίες υπάρχουν στην Ελλάδα. Άγιες Φωτεινές, Άγιοι Σώστες, Άγιοι Γεώργιοι, Δημήτριοι, Βαρβάρες, Ιωάννηδες, Θεράπωντες, Νεκτάριοι… Μικρές, μεγάλες, τεράστιες, συνοικιακές, αρχάιες, νέες, πέτρινες, τσιμεντένιες, άγνωστες, διάσημες, διαλυμένες, πλούσιες, φτωχές, κιτς, γραφικές, όμορφες, άσχημες…
Κάποτε, η εκκλησία ήταν το κέντρο του χωριού ή της πόλης, ήταν ο τόπος συνεύρεσης των ανθρώπων. Θα πήγαιναν εκεί για να μάθουν το κουτσομπολιό αλλά και για να αποδώσουν τον φόρο τιμής στον Χριστό, να παρακολουθήσουν την λειτουργία ή το μυστήριο. Ήταν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής και πνευματικής ζωής του τόπου για αιώνες — για να μην πω για σχεδόν δύο χιλιετίες, από την εποχή που ο Χριστιανισμός πάτησε το πόδι του γερά στην Ελλάδα για να αντικαταστήσει την Ελληνιστικό-ρωμαϊκή κουλτούρα. Αυτό μου ακούγεται λάθος γιατί ουσιαστικά η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν που θεσμοποίησε τον Χριστιανισμό στην Ελλάδα αλλά αυτή η ιστορία δεν είναι του παρόντος. Κάποτε η εκκλησία και ο χριστιανισμός, και μην πάτε πολύ πίσω, ακόμα και 30 χρόνια φτάνουν, ισοδυναμούσαν με την ελληνική κουλτούρα. Οι Έλληνες ήταν όλοι χριστιανοί και μάλιστα με έναν τρόπο τον οποίο δεν συναντάς εύκολα αλλού. Δεν θα ξεχάσω όταν ήμουν μικρός και με εντυπωσίαζε ότι το 99% των ανθρώπων που έμεναν στην Ελλάδα ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι, μεταξύ τους περήφανα κι εγώ, όπως σε όλα τα παιδιά αρέσουν αυτές οι ξεκάθαρες υποθέσεις σχετικά με οτιδήποτε συμβαδίζει με τους τρόπους των γονιών τους. Αχ, παιδική αθωότητα… Οι Έλληνες μπορεί να μην ήταν θρήσκοι, να πήγαιναν να κοινωνήσουν κάθε Κυριακή, αλλά θα έκαναν τον σταυρό τους όταν πέρναγαν μπροστά από μια εκκλησία, δεν θα έβριζαν καθόλου εύκολα τα Θεία και άλλα πολλά που εύκολα μπορούμε να φανταστούμε όλοι μας.
Όσοι ξέρετε τις απόψεις μου, θα ξέρετε ότι είμαι πηγαία αντίθετος σε οποιαδήποτε οργανωμένη θρησκεία ειδικά με τον τρόπο που έχει οργανωθεί για αιώνες για να καταπιέζει ηθικά και να ελέγχει τους πληθυσμούς. Όμως όταν η θρησκεία είναι μέρος της κουλτούρας τοσο αναπόσπαστα όπως είναι τώρα στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου (πού θα ήταν οι άραβες χωρίς Ισλάμ; πού θα ήταν οι ινδοί χωρίς Ινδουισμό; πού θα ήταν οι έλληνες χωρίς Χριστιανισμό;) αναρρωτιέμαι τι μπορεί να μείνει αν αφαιρέσουμε την θρησκεία από έναν λαό, η οποία, ευτυχώς ή δυστυχώς, δρα και ως μια συνεκτική κόλλα για τους ανθρώπους, όπως δρα η εθνικότητα ή η γλώσσα. Ας μην ξεχνάμε ότι στην ανταλλαγή πληθυσμών του 1922-24 (την οποία έχω πολύ φρέσκια γιατί πήγα σε μια εξαιρετική έκθεση στο μουσείο Μπενάκη και στις προβολές δυο ντοκυμανταίρ: Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης και Διωγμός και ανταλλαγή πληθυσμών Τουρκία Ελλάδα: 1922-24. Δυο μπράβο στην κα. Μαρία Ηλιού, στον Αλέξανδρο Κιτρόεφ και σε όλους τους συντελεστές. Καιρός είναι εμείς της τρίτης γενιάς να ανακαλύψουμε τις ρίζες μας επιτέλους και να αποτινάξουμε τον μύθο της Μοναδικής Ιστορίας μια και καλή) τα κριτήρια της ανταλλαγής ήταν θρησκευτικά· μέχρι ένα σημείο πολύ αμφιλεγόμενο, η θρησκεία κρίνεται ταυτόσιμη με την εθνικότητα.
Κάποτε οι παπάδες και οι μητροπολίτες ήταν αρχηγοί και σύμβολα, όπως ήταν ο Χρυσόστομος για τους Έλληνες της Σμύρνης. Ήταν πνευματικοί ηγέτες και αναπόσπαστα μέρη της κοινωνίας. Δεν μπορώ να ξέρω αν τιμούσαν την θέση τους ή όχι, πάντως δεν ήταν στην θέση που βρίσκονταν σήμερα: η ύπαρξη τους είχε πραγματικό νόημα γιατί ο κόσμος πίστευε στην ανάγκη τους και στο υπερβατικό, το εξαιρετικό το οποίο εκπροσωπούσαν.
Σήμερα, οι παπάδες μόνο χρήσιμοι δεν είναι, ούτε καν συμβολικά. Αυτό το σάπιο σύστημα που λέγεται Εκκλησία της Ελλάδος που ούτε έχει οποιαδήποτε σχέση με τις (όποιες) ηθικές αρχές του Χριστιανισμού ούτε κατα οποιαδήποτε τρόπο αντανακλά τις ανάγκες και τις αρχές της κοινωνίας, αργοπεθαίνει, όπως η οργανωμένη θρησκεία πεθαίνει εδώ και καιρό στις νεοφιλελεύθερες χώρες. Για να μην αναφέρω την αμύθητη περιουσία της που λέγεται ότι θα έφτανε ακόμα και για να ξεπληρώσει το ελληνικό χρέος. Συντηρείται μόνο από τους διόλου ευκαταφρόνητους αριθμούς συντηρητικών/φοβισμένων ηλικιωμένων οι οποίοι ποτέ δεν έμαθαν να ψάχνουν την σωτηρία του σώματος, της ψυχής και της ελευθερίας τους παρα μόνο εκ των έξω.
Οι νεώτερες γενιές δεν αντιπροσωπεύονται από την εκκλησία πια. Δεν ξέρουν τα ευαγγέλια, βαριούνται στους αγιασμούς, δεν πιστεύουν στον Χριστιανικό τριαδικό Θεό αλλά μπορεί να πιστεύουν σε κάτι άλλο το οποίο να αποκαλούν Θεό, σε μια δική τους προσωπική κοσμοθεωρία. Όλο και περισσότεροι νέοι και όχι και τόσο νέοι πια δεν πάνε στην εκκλησία, ούτε καν μέσα στο Πάσχα, επιλέγοντας να είναι πιο δημιουργικοί και λιγότερο παραδοσιακοί. Οι γονείς όλο και λιγότερο βαφτίζουν τα παιδιά τους με χριστιανικά ονόματα, επιλέγοντας αρχαιοελληνικά ή συνδυαστικά. Μιλώντας για την Αρχαία Ελλάδα, αυτή αντικαθιστά όλο και περισσότερο τα χρόνια του χριστιανισμού για τους Έλληνες ως την εκ των πραγμάτων ιστορία τους. Τι δόξα έχει να προσφέρει στον απλό Έλληνα η σύνδεση με το χριστιανικό του και με το υπο συμβίωση με άλλα έθνη και θρησκείες υπο την Οθωμανική Περίοδο παρελθόν; Ξεχνάει τα 1500+ χρόνια τα οποία ήταν χριστιανός και δημιουργεί την ιστορική του αντίληψη ως απόγονος του Περικλή, του Αλέξανδρου, του Leonidas και του Πλάτωνα. Η χριστιανική σημαία του πλέον συμβολίζει και την Αθηναϊκή Συμμαχία, την Αττική Διάλεκτο και την περικεφαλαία.
Από αυτή την σύγχυση και την ανάδυση μιας νέας Ελληνικής ταυτότητας με πολύ περισσότερη έμφαση σε αρχαιοελληνικά στοιχεία και μια στροφή μακριά από την πολύ πιο πρόσφατη παράδοση (δηλαδή, από το τι έκαναν οι προπαππούδες και οι παππούδες μας) ο μόνος πραγματικός ηττημένος είναι η Χριστιανική πίστη. Για να επιστρέψω λοιπόν στο πώς ξεκίνησα αυτό το κείμενο:
Τι θα απογίνουν οι εκκλησίες αν οι Έλληνες πλέον είναι Χριστιανοί μόνο για να κρατάνε τα προσχήματα;
Είχα την παραπάνω απορία όταν κατάλαβα ότι οι εκκλησίες, όπως τα πάντα, είναι εφήμερες, και οι περισσότερες χτίσηκαν όταν οι ανάγκες και τα τα πιστεύω των Ελλήνων ήταν τελείως διαφορετικά. Σίγουρα η κοινωνία σε κάποια φάση θα σταματήσει να τις χρησιμοποιεί εντελώς ως ναούς του Χριστιανισμού, αφού όπως φαίνεται η κοινωνία δεν θα χαρακτηρίζεται πια παρα ελάχιστα και επιφανειακά από την χριστιανική ταυτότητα. Ακόμα κι αν οι Έλληνες παραμείνουν κατα κώρον χριστιανοί στις πεποιθήσεις τους, αυτός ο Χριστιανισμός θα έχει προτεσταντοποιηθεί/εξατομικευθεί ακόμα περισσότερο και δεν θα χρειάζονται εκκλησίες ή παπάδες.
Φανταστείτε την αγαπημένη σας εκκλησία σε 50 ή 100 χρόνια. Αν μέινετε στην Ελλάδα στις δύσκολες εποχές που έρχονται, πιστεύετε ότι τα παιδιά σας (αν κάνετε), τα εγγόνια ή τα δισέγγονα σας, θα έχουν το οποιοδήποτε ενδιαφέρον να πάνε στην εκκλησία; Μάλλον θα είναι εγκαταλειμμένη και θα έχει πέσει σε αχρηστία προ πολλού. Σε τι κατάσταση θα είναι αυτή; Γκρεμισμένη, μουχλιασμένη, με τα χρυσά της κλεμμένα προ πολλού και το εσωτερικό της βανδαλισμένο από τα πεινασμένα και αγανακτησμένα πλήθη; Είναι μια πιθανότητα.
Δεν είναι κρίμα όλες οι χιλιάδες, για να μην πω δεκάδες χιλιάδες, εκκλησίες στην Ελλάδα να έχουν βρει μια παρόμοια μοίρα αχρηστίας και εγκατάλειψης; Είναι χρήσιμοι χώροι οι οποίοι θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν διαφορετικά. Τι άλλες χρήσεις μπορούν να έχουν;
Μερικές ιδέες:
Να γκρεμιστούν ώστε οι χώροι που καταλαμβάνουν να αξιoποιηθούν διαφορετικά. Ελπίζω όχι με την δημιουργία εμπορικών κέντρων ή ναούς στην καινούργια παγκόσμια θρησκεία, στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό. Ίσως ερευνητικά κέντρα, πάρκα, σχολεία; Οι ιδέες πολλές και οι δυνατές χρήσεις περισσότερες.
Κάποιες σαφώς να γίνουν μουσεία. Δεν μπορούν ΟΛΕΣ να γίνουν μουσεία, πάντως, και αν κρίνω από την σημερινή κατάσταση των μουσείων στην επικράτεια, αυτό ίσως να καταδικάσει το μέλλον τους χειρότερα από κάθε άλλη πιθανή επιλογή.
Ουτοπική πρόταση Ι: μετατροπή των εκκλησιών σε τόπους ενημέρωσης σχετικά με τα φαινόμενα αυθυποβολής και διαχωρισμού που δημιουργούν οι θρησκείες («εγώ έχω δίκιο, όχι εσύ»), κατ’ επέκταση πώς όλες οι θρησκείες ουσιαστικά δίνουν διαφορετικό όνομα και υπόσταση σε κάτι το κοινό και άρα προσπάθεια εύρεσης και προβολής των κοινών σημείων των θρησκειών, infostands για την ενημέρωση σχετικά με μη-μονοθεϊστικές φιλοσοφίες και θρησκείες (ταοϊσμός, ζεν, βουδισμός, ινδουισμός, shinto, ανιμισμός) και διασυνδέσεις για περαιτέρω έρευνα στους εκάστοτε φορείς ή τον γκουρού της γειτονίας σας. Αυτή η ενημέρωση μπορεί να είναι και σε τοπικό επίπεδο.
Ουτοπική πρόταση ΙΙ: προαιρετικά με την επιλογή Ι, αλλά όχι σε αμοιβαία σύγκρουση μεταξύ τους, να γίνουν οι εκκλησίες κέντρα ενημέρωσης σχετικά με καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, φυλετικής (gender & ethnicity) ανισότητας και άλλων παρόμοιων συμπεριφορών για την βοήθεια πάταξης τους. Όπως και η παραπάνω πρόταση, και αυτή η ενημέρωση μπορεί να είναι σε τοπικό επίπεδο.
Σε κάθε εκκλησία μπορεί να εγκατασταθεί έναTotal Perspective Vortex [1][2][3][4, ως προέκταση στο 3] με ειδικό επιτελείο αναπροσαρμογής ώστε το βασανιστήριο της πλήρης συνειδητοποίησης της ασημαντότητας του να γίνει χρήσιμη στον εκάστοτε άνθρωπο και να τον βοηθήσει να διοχετεύσει την ενέργεια που θα έρθει από την πλήρη αυτή συνειδητοποίηση σε χρήσιμες και όχι αυτοκαταστροφικές ενέργειες.
Μπορούν να γίνουν θεματικά cinema ή κλαμπ. Ειδικά οι μεγάλες εκκλησίες θα μπορούσαν να έχουν μεγάλη επιτυχία έτσι.
Πού ξέρεις; Μπορεί ο Χριστιανισμός παγκοσμίως να ξεκινήσει μια εκστρατεία για να ξανακερδίσει τα χαμένα πλήθη. Θα γνωρίσουμε την Αντιμεταρρύθμιση Mk. II η οποία θα φέρει την θρησκεία στο πνεύμα της εποχής. Το δόγμα θα ψηφιοποιήσει τα ιερά κείμενα και θα τα μεταφράσει σε LOLspeak γραμμένο με greeklish, θα αντικαταστήσει οποιαδήποτε αναφορά στην Αγία Τριάδα με τις λέξεις “Τhe Force” και θα επανεκδόσει τα ανέκδοτα του Chuck Norris με τον Χριστό στην θέση του Chuck Norris, το αίμα του Χριστού θα είναι σφηνάκια Vodka Red Bull και το σώμα του πατατάκια με γεύση πίτσα. Οι ίδιες οι εκκλησίες θα έχουν μηχανήματα εικονικής πραγματικότητας στις οποίες θα τρέχει το MMORPG (Massive Multiplayer Online Religious Piety Game) Word of God στο οποίο οι πιστοί θα έχουν έναν Χριστιανό χαρακτήρα τον οποίο θα πρέπει να περάσουν από διάφορα στάδια ιεροσύνης. Οι άνθρωποι εξουσίας της Εκκλησίας θα αναδεικνύονται μέσω των highlevels τoυ παιχνιδιού και οι game masters θα είναι οι επίσκοποι και αρχιεπίσκοποι. H πρόοδος μέσα στο παιχνίδι θα γίνεται μέσω της εκπλήρωσης διάφορων χριστιανικών αποστολών όπως το να πλέκουν επιτάφιους, να ψέλνουν εκκλησιαστικούς ύμνους με interface α λα SingStar και Guitar Hero ή να αποστηθίζουν εδάφια της Παλιάς και Νέας Διαθήκης τα οποία μετά θα πρέπει να παίξουν με ένα σύστημα ηθικών επιλογών εμπνευσμένο από παλιά παιχνίδια ρόλων. Το PvP κομμάτι του παιχνιδιού θα έχει native σύνδεση και θα είναι πλήρως συμβατό με το World of Allahγια πραγματική θρησκευτική δράση. Το παιχνίδι θα μπορεί να συνεχιστεί και σε φορητές συσκευές, με τις οποίες οι παίχτες θα μπορούν να μαζεύουν XP κάνοντας τον σταυρό τους έξω από άλλες εκκλησίες εκτός της δικής τους με ειδικά achievements για τις απομακρυσμένες εκκλησίες. Ειδικά achievements θα υπάρχουν και για την τέλεση του ακάθιστου ύμνου, ενός ορισμένου αριθμού «Χριστός-ανέστη-αληθώς-ανέστη» καθώς και σε γιορτές αγίων. Φυσικά θα υπάρχει και σύστημα pay-to-win βασισμένο στα παραδοσιακά συγχωροχάρτια με ειδικά μπόνους για κονσόλες Word of God εγκαθεστιμένες σε μοναστήρια. Οι γυναίκες πιστοί θα έχουν δικαίωμα παιχνιδιού αλλά μόνο τις μέρες που δεν θα έχουν περίοδο· μην τα ισοπεδώσομε και όλα!
Περισσότερες χρήσιμες προτάσεις για το επόμενο βήμα για τις εκκλησίες είναι ευπρόσδεκτες!
Imagine you’re Douglas Adams in 1992. You’ve relatively recently done Last Chance to See and have added “interest in wildlife and evolution” to your already unusually large toolbox of inspiration and influences. This new way of looking at the world has alarmed you about the state of things and has filled you with a reserved pessimism; not that your previous work can be said to have been optimistic — unless aloof nihilism can double for optimism, which is of course, by itself, a matter of some discussion. Perfectly not primed, you return to that same greatest achievement that made you famous 8 years after last leaving readers at an already sad cliffhanger (that’s all I can say for the end of “Thanks For All the Fish” — no, it doesn’t get better than that). What do you do then? Being a jerk at this point is an understandable, if not very bold, move. That is exactly what you go on to do.
Douglas Adams has said that the period in which he wrote Mostly Harmless was a bleak one for his personal life; one can certainly tell. Oh yes. In the world of H2G2 everything somehow worked out for our heroes, improbability always on their side no matter how fantastic, dangerous or humorously absurd (usually all three) the scenario. Let’s just say that, this time around, not even improbability itself is spared from all this bleakness.
Even if in subsequent itterations of the series the ending of H2G2 has been altered to be more cheerful or even expanded in the form of a sixth book by Eoin Colfer, the fact is that this was Douglas Adams last word on the matter before his death in 2001. I think it is shocking, of course I do. But it somehow still fits with Adams’ vision of his Universe. Aloof nihilism is still the ultimate universal force this part of the Whole Sort Of General Mish Mash; only this time, this same universal force works against everything the reader has come to expect or wish. Oh well. Same shit, different space-time continuum. At the same time, this bleakness serves to colour the humour black — and there’s no shortage of humour in this one either: in typical Adams fashion, the humour is funny because it rings true. To me, that’s what H2G2 is all about. Therefore I don’t think it’s any worse than book 4; to tell the truth I would place them together just a notch below the first three.
To put it all together in a nice little summary that may be able to say, in its brevity, more than all of the above: Mostly Harmless is just the opposite side of the coin that is H2G2, the first four books being the first side; still absurd, still funny, still clever, still making social critique, still eloquent. Only this time, it doesn’t give a Belgium.