μετάφραση – Cubilone's Dimension

REVIEW: FAST FOOD NATION: ΦΑΚΕΛΟΣ: ΤΙ ΤΡΩΜΕ

Fast Food Nation: Φάκελος: Τι Τρώμε by Eric Schlosser
My rating: 3 of 5 stars

Η ιστορια του εικοστού αιώνα χαρακτηρίζεται από την πάλη ενάντια σε απολυταρχικά συστήματα κρατικής δύναμης. Δίχως άλλο, ο εικοστός πρώτος αιώνας θα χαρακτηριστεί από την πάλη για τον περιορισμό της υπερβολικής δυναμης των εταιρειών. Σημερα, η μεγαλη πρόκληση στις χώρες όλου του κόσμου είναι να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στην αποτελεσματικοτητα και τον αμοραλισμο της αγοράς. Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι Ηνωμενες Πολιτειες κινήθηκαν μονόπλευρα, αποδυναμωνοντας τους κανονισμους που προστατευουν τους εργαζόμενους, τους καταναλωτές και το περιβάλλον. Οικονομικα συστήματα που υπόσχονται ελευθερία, οδηγησαν τελικά στη στέρηση της, καθώς οι στενές επιταγές της αγοράς παίρνουν προτεραιότητα έναντι πιο σημαντικών δημοκρατικών αξιών.

Η σημερινή βιομηχανία φαστ φουντ αποτελεί την κορωνίδα αυτών των ευρύτερων κοινωνικών και οικονομικών τάσεων. Η χαμηλή τιμή ενός χάμπουργκερ σε φαστ φουντ, δεν αντικατοπτριζει -όπως θα έπρεπε- το πραγματικό του κόστος. Για να αποκομίσουν τα τεραστια κέρδη τους οι αλυσίδες φαστ φουντ, υπέστη απώλειες -και όχι βέβαια εθελοντικά- η υπόλοιπη κοινωνία. Το ετήσιο κόστος της παχυσαρκιας και μόνο, ειναι σημερα διπλάσιο απο τα συνολικά έσοδα του συνόλου της βιομηχανίας φαστ φουντ. Το περιβαλλοντικο κίνημα υποχρέωσε εταιρείες να περιορίσουν τη ρύπανση που προκαλούν, και μια παρόμοια εκστρατεία πρέπει να αναγκάσει τις αλυσίδες φαστ φουντ να αναλαβουν τις ευθύνες για τις επιχειρηματικες πρακτικές τους και να ελαχιστοποιησουν τις επιβλαβείς επιδράσεις τους.

Ταδε γράφτηκαν το 2001, 15 χρόνια πριν, στον επιλογο του Fast Food Nation, ενα βιβλίο-προπομπο για το κάθε μέρα μεγαλύτερο κίνημα κατά των McDonald’s και με λιγα λογια ο,τι αυτα πρεσβεύουν.

Πράγματι, το βιβλιο τελικα δεν ειναι μονο μια τεκμηριωμένη έρευνα σχετικά με το τι περιέχει το φαγητό των Μακντοναλντς, αλλα και για ολα τα άπλυτα της βιομηχανία του fast food: τις διεφθαρμενες σχέσεις με τα κράτη· τις φριχτες, αλλα σε απόλυτη αρμονία με το κλίμα της εποχης, εργασιακές σχέσεις· την πληρη έλλειψη σεβασμού σε τοπικές κοινότητες, οικονομίες και κουλτούρες· τις τεχνικές που χρησιμοποιεί και εχει χρησιμοποιησει για να κατακτήσει τις καρδιές δισεκατομμυριων ανθρώπων, δινοντας έμφαση στα παιδια -οπως διολου τυχαία, οπως δειχνει το βιβλιο, και η Disney- με προϊόντα που πολυ απλά αφαιρούν απο την ποιοτητα ζωής τους· την περιφρόνηση νομων και κανονισμων που υπάρχουν για να προστατεύουν την ευημερία των ασθενέστερων — και μιας και μιλάμε για ασθενεστερους, την συστηματική, εγκληματική εκμεταλλευση ζωής, ζώων και γης.

Πολύ απλά, τα McDonald’s είναι το τέλειο παράδειγμα της πολυεθνικής που κυριολεκτικά πατάει επι πτωματων και εκμεταλλευεται τον κοσμο για να κάνει αυτο που βασικα φτιάχτηκε να κανει, δηλαδη να παράγει οσο το δυνατον περισσοτερο κέρδος χωρις κανεναν οργανικο, νομικο ή ηθικό περιορισμο· το άκρον αωτον της «ελεύθερης αγοράς», η επιτομή του αρρωστημενου καπιταλισμού που ψυχρά καταναλώνει τα πάντα για να κανει τους πάντες καταναλωτές, υπέρτατος εκφραστής ενός οικοδομηματος που η ιδια του η πολιτισμικη επιρροη, η αναγνωρισιμοτητα του, του επιτρεπει να μην τηρει ουτε τα οποια προσχηματα. Να ειναι -επιτρεπω στον εαυτο μου την εκφραση- αντιθετο απο οτιδήποτε ειναι καλο στον ανθρωπινο και μη κοσμο.

Λοιπόν, το βιβλίο δεν ειναι απλα για τη διατροφή. Και ο λογος που του βάζω 3 αστεράκια ειναι γιατι διάβασα την ελληνική έκδοση, που έχει υπότιτλο «φακελος: διατροφή», και η Διοπτρα οταν το εξέδωσε το κατετασσε στα βιβλία διατροφής και υγείας.

Ναι μεν εχει κεφάλαια σχετικα με την προελευση του κρέατος, την απιστευτα φρικτή ύπαρξη ζώων και ανθρώπων στα σφαγεία, την ιστορια της τηγανητης πατάτας, το πώς πίσω απο καθε γεύση στην βιομηχανία τροφίμων και κατω απο την μυτη μας κρύβεται η βιομηχανία αρωματικών υλών γεματη με χημικους ιδιους Γκρενουιγ απο Το Άρωμα -πολύ ενδιαφερον κεφάλαιο σχετικα με το τι αποτελεί «φυσικό άρωμα» και οχι μόνο… Ομως βασικα με αυτο το πλασαρισμα στο κοινο που ειναι πολυ συνειδητοποιημενο για θεματα υγειας πιστευω στοχευθηκαν οι λαθος αναγνωστες.

Επισης, η μεταφραση στα ελληνικα ηταν μετρια στην καλύτερη. Τρανταχτο παραδειγμα: σιχαθηκα να βλεπω το McDonald’s γραμμένο «Μακντοναλντ’ς». Μα να πεις οτι αναφεροταν στο βιβλιο μονο μια φορα…! Τετοιες συχνες αγαρμπιες σε αποδοση, εκφραση και συντακτικο μου εβδαζαν λιγο το ματι. Τουλαχιστον το διασκεδαζω να βρισκω τετοια λαθη και να τα περιεργαζομαι στο μυαλο μου, οπως και το να βρισκω μεταφρασεις πραγματικα διαμαντια. Να τα λεμε αυτα, γιατι καθε αλλο παρα αυτονοητα ειναι.

Αυτο το αρθρο ειναι του Schlosser γραμμενο 10 χρονια μετα την εκδοση του βιβλιου που τον εκανε διασημο και σε νεες εκδοσεις του βιβλιου στα αγγλικα ειναι ο επιλογος. Τα πραγματα αλλαζουν ωρε κοσμε. Το οτι εσεις που διαβαζετε αυτες τις αραδες τωρα κατα πασα πιθανοτητα δεν πολυπατε τα Μακ και δεν τα θεωρειτε αυτοματα προοδο και ευημερια οπως γινοταν πριν 20 χρονια, ειναι ενα πολυ σημαντικο σημαδι.

Ο αυτοκρατορας ειναι γυμνος, ο Σιντιους ρομπα ξεκουμπωτη. Δεν χρειαζεται να επαναστατησουμε: ο αυτοκρατορας μπορει να συνεχισει να απολαμβανει τα δικα του αορατα ρουχα παρεα με αυτους που γουσταρουν αυτοκρατοριες. Εμεις οι υπολοιποι απλα μπορουμε να παμε σπιτια μας και να φτιαξουμε ενα φαΐ της προκοπης και ο,τι περισσεψει να κανουμε ενα τεραστιο πικνικ/auberge español/potluck. Πώς λεγεται αυτο στα ελληνικα;;

Αυτο το κειμενακι το εγραψα στην οθονη αφης του κινητου μου, εξου και τα οποια λαθη, τυπογραφικα ή ελλειψεις τονων κτλ. Το παλευα μια βδομαδα ηδη, φτανει!

View all my reviews

REVIEW: Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ

Η τέχνη του ταξιδιού by Alain de Botton
My rating: 3 of 5 stars

Χαρισμένο απ’ τη Βάσω. «Αυτό το βιβλίο ταξιδεύει» μου είπε. «Μου το έδωσαν κι εμένα, δώσ’ το κι εσύ όταν το τελειώσεις». Ακόμα είμαι στο ψάξιμο για τον επόμενο αναγνώστη του.

Το προηγούμενο και πρώτο βιβλίο του κ. Alain de Botton που διάβασα, το Consolations of Philosophy, το απόλαυσα ιδιαίτερα. Και αυτό εδώ είχε τις στιγμές του και τις συνειδητοποιήσεις που θα μείνουν μαζί μου, όπως το γεγονός ότι όταν ταξιδεύουμε, παίρνουμε και τον εαυτό μας μαζί, τις εφήμερες ανησυχίες και το σώμα μας που μπορεί να ασθενίσει, γεγονός που σπάνια φανταζόμαστε εκ των προτέρων και σχεδόν ποτέ δεν θυμόμαστε εκ των υστέρων. Δηλαδή θέλει πολλή αυτογνωσία για να φανταστεί κανείς ότι σ’ ένα προσεχές ειδυλλιακό ταξίδι θα αρρωστήσει, θα έχει υπνηλίες ή καούρες ή ότι θα τσακωθεί με το ταίρι του και εξαιτίας αυτών των εφήμερων ανησυχιών θα χαλαστεί. Μάλιστα, όσο σημαντικά φαντάζουν αυτά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, τόσο πιο σπάνια κανείς τα θυμάται. Μένει η εικόνα σαν ο εαυτός, το υποκείμενο, να έχει εξαφανιστεί. Τις περισσότερες φορές τουλάχιστον.

Μερικά ακόμα highlights: ο Van Gogh και πώς οι πίνακες του έκαναν την Προβηγία άξια επίσκεψης όταν δεν ήταν προηγουμένως· ο John Ruskin και πώς τον 19ο αιώνα, και αφού είχε εφευρεθεί η φωτογραφία, σκίτσαρε και σχεδίαζε όλα τα μέρη που του έκαναν εντύπωση ως τρόπον τεινά εργαλείο απόκτησης της ομορφιάς· ο Xavier de Maistre, το έργο του Voyage autour de ma chambre («Ταξίδι στο δωμάτιο μου») και η σημασία της συνήθειας στο ταξίδι και του να φέρνεις τα προηγούμενα ταξίδια σου όπου πας· και άλλες παρατηρήσεις του συγγραφέα σχετικά με το τι μας κάνει να θέλουμε να δούμε ένα μέρος και τι να πάρουμε από αυτό (αναφέρομαι στο κεφάλαιο για την περιέργεια, τον Alexander von Humboldt και το ταξίδι του de Botton στη Μαδρίτη, όπου δεν ήθελε να δει τίποτα απ’ όσα οι ταξιδιωτικοί οδηγοί λέγανε ότι ήταν σημαντικό).

Παρ’όλ’αυτά, έπρεπε να ανατρέξω στο βιβλίο για να θυμηθώ τα κομμάτια που μου άρεσαν. Μεγάλο μέρος του ήταν κάπως forgettable που λένε και στο χωριό μου και δεν μου έμεινε τόσο όσο το Consolations of Philosophy. Γι’ αυτό και τα τρία αστεράκια.

Θα κλείσω με μια αναφορά στον Γιάννη Ανδρέου, τον μεταφραστή αυτού του βιβλίου από τα αγγλικά στα ελληνικά, ο οποίος έκανε καταπληκτική δουλειά με την Τέχνη του Ταξιδιού, που βάζω στοίχημα δεν ήταν εύκολο να αποδοθεί. Βρήκε τις αυθεντικές παραθέσεις, μετέφρασε όλα τα ονόματα όπως έχουν εμφανιστεί στην ελληνική βιβλιογραφία, και γενικότερα έβγαλε έναν αέρα καλλιέργειας εναρμονισμένη με αυτή του συγγραφέα. Τα συγχαρητήρια μου κε. Ανδρέου.

View all my reviews

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΝΑ ΒΑΖΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟ ΦΙΛΤΡΟ ΜΕ ΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ

Είδα αυτό το άρθρο και αντιπροσώπευε τόσο εύγλωττα και απλά τις δικές μου σκέψεις που αποφάσισα να το μεταφράσω.

Με αρχή την επίθεση στο Παρίσι την περασμένη Παρασκευή, το Facebook προώθησε ένα προαιρετικό φίλτρο σε όλους τους χρήστες του δικτύου. Το φίλτρο προορίζεται ως ένδειξη αλληλεγγύης με τα θύματα της επίθεσης, αλλάζοντας τη φωτογραφία προφίλ με μία η οποία βάζει ως φόντο στην πρωτότυπη φωτογραφία τα χρώματα της γαλλικής σημαίας. Φυσικά οι χρήστες άρχισαν αμέσως να χρησιμοποιούν το εργαλείο αυτό, επηρεασμένοι από το συναισθηματικό σοκ που τους προκάλεσαν οι επιθέσεις στην γαλλική πρωτεύουσα. Είναι προφανές (αν και δεν νομίζω ότι είναι επιθυμητό) ότι στον κόσμο υπάρχουν νεκροί Α’ κατηγορίας και νεκροί Β’ κατηγορίας, ακόμα και Γ’ ή Δ’ κατηγορίας. Είναι μέχρι ένα σημείο ευνόητο ότι έναν Ευρωπαίο πολίτη τον αγγίζει περισσότερο μια επίθεση στο Παρίσι παρά μια στην Βυρητό. Για την ακρίβεια, αν λάβουμε υπ’ όψη μας την κάλυψη των ΜΜΕ που έλαβαν η μία και η άλλη, θα ήταν περίεργο αν έναν πολίτη του Ισπανικού κράτους, για παράδειγμα, τον επηρεάζε περισσότερο μια επίθεση στον Λίβανο απ’ ότι μία στη Γαλλία.

Η συλλογική χειραγώγηση απ’ τα μεγάλα μέσα επικοινωνίας είναι προφανής. Η σιωπή που κυριαρχεί ή η ψυχρότητα κατα την προβολή του αριθμού των νεκρών όταν πρόκειται για μια επίθεση η οποία έχει λάβει μέρος στον γνωστό ως Αραβικό Κόσμο, έρχεται σε αντίθεση με την δραματική παρουσίαση όταν πρόκειται για μια επίθεση σε ευρωπαϊκό ή βορειοαμερικανικό έδαφος. Και αν και αυτή η επικοινωνιακή στρατηγική είναι ένα πετυχημένο μοντέλο δημιουργίας πολιτών Α’ και Β’ κατηγορίας, συνεχώς αυξάνονται οι Ευρωπαίοι που αντιλαμβάνονται ότι είναι θύματα χειραγώγησης και προσπαθούν να ξεφύγουν από την επιρροή των μεγάλων ΜΜΕ, τα οποία με τις πράξεις ή την απραξία τους χτίζουν τείχη μεταξύ κοινωνίων τα οποία μοιάζουν απροσπέλαστα. Ωστόσο, με την καινοτομία του, το φίλτρο στο Facebook συνεπάγεται έναν κίνδυνο που πιάνει την πλειοψηφία των κυβερνοναυτών με τις άμυνες τους ιδιαίτερα χαμηλές.

Η χρήση του φίλτρου του Facebook ως ένδειξη αλληλεγγύης με τα θύματα της επίθεσης στο Παρίσι είναι η στήριξη ενός οράματος του κόσμου στον οποίο μόνο οι θάνατοι των πολιτών απ’τη Δύση έχουν σημασία. Μέσω αυτής της μικρής κίνησης χτίζεται άλλο ένα τείχος σ’ αυτο το φρούριο του 21ου αιώνα που είναι η Ευρώπη, γεμάτη υπηκόους που πεθαίνουν απ’ το φόβο και χαρίζουν την κριτική τους ικανότητα σε εταιρίες και δημόσια σώματα ως αντάλλαγμα για μια μικρή αίσθηση ασφάλειας. Στον Λίβανο και στο Ιράκ, στο Ιράν και σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου, όταν σκάει μια βόμβα ή πέφτει ένας πύραυλος, υπάρχουν αδέρφια που υποφέρουν, πατεράδες και μανάδες που λιποθυμούν σαν μαθαίνουν τα νέα, φίλοι που ψάχνουν απεγνωσμένα τα ίχνη των συναδέρφων τους απ’ το πανεπιστήμιο ή απ’ τη δουλειά. Είναι ευνόητο (αν και δεν νομίζω ότι είναι επιθυμητό) ότι έναν Ευρωπαίο πολίτη τον πονάει περισσότερο μια επίθεση στο Παρίσι απ’ ότι στην Βηρυτό. Πολλοί από εμάς έχουμε φίλους στο Παρίσι ή το έχουμε επισκεφθεί μία ή περισσότερες φορές. Το Facebook όμως είναι μια παγκόσμια εταιρία και με τέτοιες κινήσεις το μόνο που κάνει είναι να εγκαθιστά μια ηγεμονική δομή προτεραιοτήτων σύμφωνα με την οποία οι νεκροί Δυτικοί δημιουργούν ανησυχία και κινητοποίηση και τα θύματα, για παράδειγμα, της επίθεσης στην Βηρυτό πριν από δυο μέρες, πολύ απλά δεν μετράνε. Ή μήπως μας δώσανε την επιλογή φίλτρου με τη σημαία του Λιβάνου; Η επικύρωση αυτού του οραμάτος του κόσμου μου φαίνεται εξαιρετικά επικίνδυνη. Περισσότερο όταν το κάνουμε χωρίς ούτε καν να το καταλαβαίνουμε.

Èric Lluent, δημοσιογράφος (Βαρκελώνη, 1986)

Review: Ο διανοούμενος στην κουζίνα

Ο διανοούμενος στην κουζίνα by Julian Barnes

My rating: 2 of 5 stars

Ο τίτλος του βιβλίου στα ελληνικά είναι «Ο διανοούμενος στην κουζίνα». Στα αγγλικά είναι “The Pedant in the Kitchen”.

Από το WordReference.com:

•pedant n (nitpicker, [sb] overly academic) // σχολαστικός επίθ

•intellectual adj (person: intelligent) // άτομο διανοούμενος, πνευματικός επίθ.

Παίρνοντας το συγκεκριμένο βιβλιαράκι από το ράφι του Σπόρου στα Εξάρχεια για 2€, περίμενα κάτι σε στυλ μοριακή γαστρονομία, ανάλυση της υψηλής κουζίνας ακαδημαϊκά και τέτοια. Αντί αυτού, πρόκειται για τον συγγραφέα (που εγώ δεν ήξερα) Julian Barnes να εξιστορεί τις περιπέτειές του με τα βιβλία μαγειρικής του, που το «μία πρέζα αλάτί» π.χ, απλά δεν του φαίνεται αρκετά ακριβές. Άλλες ιστορίες του είχαν να κάνουν με τους αγαπημένους του διάσημους σεφ και τι χουνέρια τους κρατάει και καταστάσεις όπου η μαγειρική του δεν εξελίχθηκε όπως την περίμενε. Ελαφρώς ενδιαφέρουσες, αλλά δεν πήρα αυτό που περίμενα!

O pedant είναι ο σχολαστικός ψείρας που τα κάνει όλα ακολουθώντας κατα γράμμα τις οδηγίες και τη “βιβλιογραφία”. Pedantic grammar nazism, θα μπορούσαμε να πούμε. Η διανόηση είναι κάτι άλλο. Γενικά η μετάφραση δεν ήταν κακή, αλλά αυτό ήταν για μένα μεγάλο λάθος που αλλάζει όλο το κλίμα και τον τόνο του βιβλίου. Θα ήταν ενδιαφέρον θέμα ένας διανοούμενος στην κουζίνα· ένας ψείρας που θέλει να τα κάνει όλα από το βιβλίο και πώς δεν τα καταφέρνει απλά με βρίσκει τελείως αδιάφορο γιατί πολύ απλά δεν είμαι αυτής της σχολής σκέψης στην μαγειρική. Τη σέβομαι, αλλά όχι. Είμαι του άκρατου πειραματισμού, τι να κάνουμε.

Μισός έξτρα πόντος για την ιδέα της σάλτσας ντομάτας με κρέμα γάλακτος, για το κεφαλαίο αφιερωμένο στα έξτρα μαγειρικά σκεύη που όλοι μας έχουμε αλλά δεν χρησιμοποιούμε ποτέ, για την χρήσιμη συμβουλή να μην εμπιστευόμαστε ποτέ τις φωτογραφίες στα βιβλία μαγειρικής και για τον λαγό με σοκολάτα.

Καημένοι Άγγλοι, το τι θεωρείτε επιτρεπτό στη μαγειρική είναι απλά θλιβερό. Αλλά, απ’την άλλη, if you don’t know what you’re missing, you’re missing nothing at all.

View all my reviews