UPDATE 21/12/’15: Αυτό το ποστίο μου απ’ το 2012, σύμφωνα με τα στατιστικά του Cubimension, φαίνεται να είναι από τα πιο πολυδιαβασμένα μου· πολύς κόσμος ενδιαφέρεται για την απεξάρτηση από τα σαμπουάν, κάτι που είναι πολυ θετικό. Πάνω από τρία χρόνια μετά, συνεχίζω να μην βάζω σαπούνι ή σαμπουάν στα προς το παρόν αρκετά μακριά μαλλιά μου παρα μόνο 2, το πολύ 3 φορές τον μήνα, και πλέον έχω καιρό να χρησιμοποιήσω σόδα και ξίδι. Γενικά έχω προσέξει ότι όσο λούζομαι το λιγότερο μια φορά τις δυο μέρες μόνο με νερό, τα μαλλιά μου δεν λαδώνουν σχεδόν καθόλου.
Το σαπούνι που ανέφερα ότι χρησιμοποιώ 2-3 φορές τον μήνα είναι το σαπούνι για λιπαρά μαλλιά της Natural Collection με δενδρολίβανο, δαφνέλαιο, λάδι καρύδας, τσουκνίδα κτλ, το οποίο πρόσφατα δοκίμασα και το οποίο με άφησε άφωνο με τα αποτελέσματα του. Ήταν σαν σαμπουάν και conditioner δύο σε ένα, μόνο με αγνά υλικά και χωρίς την προσθήκη τεχνητών ουσιών. Το αγόρασα στο ΣυνΑλλοις για 4€ και το προτείνω ανεπιφύλακτα! Όχι μόνο είναι ένα προϊον εκπληκτικής ποιότητας, είναι και μια αγορά που στηρίζει το δίκαιο και τοπικό εμπόριο.
Aπό τις 17 Ιανουαρίου μέχρι τις 26 Οκτωβρίου που ήταν και η γιορτή μου, δεν χρησιμοποίησα σαμπουάν για τα μαλλιά. Δίνει μια άλλη έννοια στη γνωστή πλάκα «Έκανες μπάνιο; Χρόνια πολλά ρε!», δεν νομίζετε; 😛
Ξέρω τι σκέφτεστε: ΊΟΥ!!! Επιτρέψτε μου όμως να επεκταθώ πριν μετανοιώσετε για κάθε φορά που με ακουμπήσατε τον τελευταίο καιρό.
Διάβασα πρώτη φορά για το NoPoo, όπως λέγεται αυτό το κίνημα, στο πολυαγαπημένο μου σάιτ High Existence κάπου μετά τα Χριστούγεννα πέρσι. Τι λέει το NoPoo; Ότι, σε πρώτη φάση, τα περισσότερα φτηνά και μαζικά παραγώμενα σαμπουάν περιέχουν SLS, το οποίο είναι το βασικό καθαριστικό μέσο τους. Αυτό το SLS (sodium laureth sulfate) το οποίο χρησιμοποιείται και σε πολλά απορρυπαντικά, είναι υπεύθυνο για πολλά προβλήματα στην υγεία των μαλλιών όπως η ψαλίδα και η τριχόπτωση και η χρήση του απαιτεί την χρήση ενός άλλου ακόμα προιόντος, του conditioner, για να ξαναδώσει λίγη από τη λιπαρότητα που μόλις το σαμπουάν δέσμευσε. Κάποιες μελέτες συνδέουν το SLS και με άλλες παθήσεις, όπως έκζεμα, ακμή και ορμονικές διαταραχές, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μου, ούτε ξέρω αν οι μελέτες ισχύουν. Τα σαμπουάν έχουν δημιουργήσει σε όλους μας ένα είδος σχέσης εξάρτησης. Τα χρησιμοποιούμε επειδή έχουμε μάθει να τα χρησιμοποιούμε, επειδή το σώμα μας έχει προσαρμοστεί στη χρήση τους και έτσι επηρεάζονται άλλες λειτουργίες του, όπως γίνεται με την καφείνη ή στο άλλο άκρο, την ηρωίνη – όχι, όχι, δεν λέω ότι όποιος λούζεται με σαμπουάν είναι πρεζάκιας! Τι εννοώ;
Τα μαλλιά μας παράγουν φυσικά έλαια για να διατηρούνται ενυδατωμένα και να μην φθείρονται. Επειδή από πολύ μικρή ηλικία πλενόμαστε με σαμπουάν αν όχι κάθε μέρα, σίγουρα κάθε 2 μέρες, ποτέ δεν επιτρέπουμε στα μαλλιά μας να αυτοδιαχειριστούν τη λιπαρότητα τους. Τα καθαρίζουμε από τα φυσικά τους προστατευτικά· το σώμα αντιλαμβάνεται πως το μαλλί χρειάζεται λάδι κι έτσι παράγει μεγάλες ποσότητες μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Το αποτέλσμα; Αντιλαμβανόμαστε το μαλλί μας ως λαδωμένο και αντιαισθητικό και έτσι το λούζουμε και φτου κι απ’την αρχή. Αυτός ο κύκλος δεν σπάει για τους περισσότερους ποτέ στη ζωή μας.
Κι αν τον σπάσουμε;
Οι φανατικοί του NoPoo υποστήριζαν πως μετά από μερικούς μήνες αποχής από το σαμπουάν ένιωθαν τα μαλλιά τους πιο υγιή από ποτέ και τους άρεσε το πως στέκονταν. Έλεγαν ότι είχαν ξεφορτωθεί προβλήματα με την ξηρότητα και την ψαλίδα -είχαμε γνωριστεί κι εμείς με τις εν λόγω κυρίες όταν το μαλλί μου ήταν μακρύ-μακρύ!- και γλύτωναν λεφτά κι απ’την αγορά σαμπουάν! Με λίγα λόγια: παρουσίαζαν τη χρήση σαμπουάν ως εντελώς άχρηστη και άλλη μια πλαστή ανάγκη. Μου φάνηκε ενδιαφέρον όπως και όλες οι προτάσεις εναλλακτικής διαβίωσης που χτυπάνε ευγενικά το κουδούνι του μυαλού σου και σου υπενθυμίζουν πόσο λίγα πραγματικά χρειάζεσαι, αν μόνο επιτρέψεις στο σώμα σου να κάνει αυτό που αριθμοί χρόνων εξέλιξης με πολλά μηδενικά από πίσω το έχουν προετοιμάσει να κάνει!
Το δοκίμασα λοιπόν.
Τις πρώτες εβδομάδες όπως είναι φυσικό και αναμενόμενο, το μαλλί μου ήταν τίγκα λαδωμένο. Είχα πάει, θυμάμαι, στη Μυτιλήνη για εξεταστική τότε και σιχαινόμουν να το ακουμπήσω. Πολύ περισσότερο σκεφτόμουν ότι όλοι θα με κοίταζαν και θα καταλάβαιναν ότι είχα να χρησιμοποιήσω σαμπουάν εβδομάδες. Κι όμως! Αυτό δεν έγινε ποτέ. Παρ’όλο που ήμουν αρκετά self-conscious (μια ακριβή ελληνική μετάφραση για αυτή τη λέξη παρακαλώ;) για την εμφάνιση της κόμης μου, το πολύ να με ρώτησαν μια-δυο φορές τι είχα κάνει στο μαλλί μου και ήταν έτσι. Το καλύτερο; Λάμβανα και θετικά σχόλια: μου είπαν ότι είναι ωραίο αυτό το λουκ κι ότι μου πήγαινε (εκείνες τις μέρες το χτένιζα πίσω)! Το ηθικό δίδαγμα: στην χειρότερη, οι άλλοι ούτε σε προσέχουν ούτε ενδιαφέρονται τόσο πολύ για το τι κάνεις όσο νομίζεις. Δεν είσαι το κέντρο του σύμπαντος, με όλα τα καλά και τα κακά που μπορεί να σου φέρει η συνειδητοποίηση αυτή.
Ο καιρός πέρασε. Πέρασαν και οι έξι εβδομάδες που γενικά θεωρείται πως είναι ο χρόνος που παίρνει στο μαλλί να συνηθίσει να είναι ανεξάρτητο και να αυτορυθμίζει την παραγωγή ελαίων. Μετά από μια ζωή αποσταθεροποιήσης και καλοπροαίρετης παρέμβασης, είναι λίγο σαν νέος που αφήνει το υπερπροστατευτικό του πατρικό και που του παίρνει λίγο χρόνο να συνηθίσει την ανεξαρτησία. Τα μαλλιά μου λοιπόν άρχισαν να είναι λιγότερο λαδωμένα. Μου άρεσε η υφή τους. Μου άρεσε η όψη τους. Τα ένιωθα κι εγώ υγιή. Από εκεί που τα έλουζα κάθε ένα-δυο εικοσιτετράωρα, δεν λαδώνονταν πλέον για μέρες και μέρες. Ποτέ δεν ήταν τελείως «καθαρά», δηλαδή να τα πιάνεις και να κάνουν ίκου-ίκου. Όμως δεν ήταν και βρώμικα. Αν βρώμιζαν, ένα ντους μόνο με νερό έφτανε για να ξαναείναι καθαρά. Στα γενέθλια μου (40 μέρες μετά την έναρξη του πειράματος) ήταν κάπως έτσι:
Εεεεεμ. Αυτή ήθελα να δείξω:
Αν λίγδιαζαν σε ανησυχητικό βαθμό πάντως, υπήρχε και η εναλλακτική λύση της μαγειρικής σόδας/μηλόξιδου. Στις δύο παραπάνω φωτογραφίες είχα μόλις λουστεί με αυτό το θαυματουργό δίδυμο. Λειτουργούν ως υποκατάστατα του σαμπουάν και του conditioner: η σόδα δεσμεύει το λάδι και τη βρωμιά και το μηλόξιδο δεν τα αφήνει τελείως ξηρά μετά τη σόδα. Και τα δύο πρέπει να είναι σε διαλύματα περίπου 1/10 με νερό. Μια-δυο φορές τον μήνα με αυτά τα δύο και δεν χρειάστηκε τίποτα άλλο. Τις μέρες που έλουζα τα μαλλιά μου έτσι, μάλιστα, συχνά η μάνα μου σχολίαζε ότι «αυτό το σαμπουάν που σου πήρα είναι καλό! Φαίνονται γερά τα μαλλιά σου τώρα». Μου είχε πάρει ένα (υποτίθεται) καλό σαμπουάν για τα λιπαρά μαλλιά. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ένιωθα άσχημα να της πω τι πραγματικά χρησιμοποιούσα. Τελικά βέβαια το έκανα και δεν το πήρε τόσο άσχημα…
Εν τω μεταξύ, κουρεύτηκα, επιμένοντας διακριτικά στην κομμώτρια πως δεν ήθελα να με λούσει γιατί είχα ήδη λουστεί. Πέρασε και το καλοκαίρι και οι βδομάδες που το μαλλί μου ψήθηκε στο αλάτι στη Σαμοθράκη και στη Γαύδο. Λάτρεψα αυτή την αίσθηση του μακροπρόθεσμα αλμυρού μαλλιού! Να περισσότερες φωτογραφίες για του λόγου το αληθές. Δεν ξέρω για εσάς, εμένα πάντως μου αρέσει το καλοκαιρινό «άπλυτο» μαλλί μου.
Το μόνο πρόβλημα που έχω αυτή τη στιγμή είναι μιας ελαφράς μορφής πιτυρίδα, το οποίο όμως δεν μπορεί να έχει να κάνει με την αποχή από το σαμπουάν καθώς πέρσι τέτοια εποχή στη Δανία επίσης το είχα για ένα διάστημα και ήταν και εντονότερο. Λένε ότι είναι της εποχής (δεν ξέρω πώς και γιατί).
Τελικά χρησιμοποίησα σαμπουάν στη γιορτή μου για πειραματισμό. Είχα να χρησιμοποιήσω σαμπουάν πάνω από εννιά μήνες και ήθελα να δω τη διαφορά. Την είδα: ξαναέπιασα ένα μαλλί μαλακό από conditioner να πέφτει ίσιο μπροστά στα μάτια μου. Το αποτέλεσμα; Ο μετρητής απλά έφαγε restart! Το NoPooing ήρθε τελικά για να μείνει! 🙂
Μετά απ’όλα αυτά, ελπίζω να σας κίνησα την περιέργεια. Ορίστε μερικοί λόγοι για τους οποίους θα πρότεινα και σε εσάς να δοκιμάσετε να απέχετε από το σαμπουάν:
- Δίνει ωραία εμφάνιση στα μαλλιά (προσωπική εκτίμηση).
- Γινόνται πιο εύκολοφορμαριστά.
- Αποφεύγετε τα SLS.
- Τα μαλλιά σας γίνονται πιο υγιή χωρίς δική σας παρέμβαση, τα αφήνετε να πάρουν τη φροντίδα τους στα δικά τους χέρια. Θέλω να πω, στις δικές τους τρίχες. Αδένες. Τέλος πάντων.
- Δεν δίνετε χρήματα για σαμπουάν και είδη περιποίησης μαλλιών.
- Μειώνετε την ρύπανση του νερού με σαπουνάδες και συστατικά όπως το SLS καθώς και τα σκουπίδια σας (μπουκάλια σαμπουάν).
- Είναι μια ευκαιρία να πειραματιστείτε με τον εαυτό σας, με τα όρια σας και να υπερβείτε κάποιες ιδέες που μπορεί να έχετε για την εμφάνιση σας.
- Διατηρείτε τη δική σας μυρωδιά! Τα μαλλιά του καθενός μυρίζουν διαφορετικά και κατα την άποψη μου προσθέτουν στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και του σώματος του, όπως είναι η χροιά της φωνής του, το σχήμα της μύτης του, το χρώμα του δέρματος του, ο τρόπος που κινείται ή η αίσθηση του χιούμορ του. Γιατί να αντικαθιστούμε ένα κομμάτι του ποιοι είμαστε με «άρωμα βανίλιας» ή «φρούτα του δάσους»; Εγώ το προτιμώ να μυρίζω «εγώ» και ξέρω ότι η «Δημητρίλα» δεν είναι δυσάρεστη, κάθε άλλο: θυμάμαι όσο ήμουν στη Γαύδο για 6 μέρες πλενόμουν ΜΟΝΟ με αλατόνερο (απ’τις βουτιές στη θάλασσα) και τίποτα άλλο. Δεν βρώμαγα, μύριζα ωραία. Μάλλον ήταν το αλάτι· δεν ξέρω αν ίδρωνα και αν δεν πλενόμουν αν θα μύριζα τόσο ευχάριστα Δημητρίλα. Κάτι μου λέει πως όχι.
- Είναι η αφαίρεση άλλου ενός μικρού τούβλου από τον τοίχο που μας κρατάει μακριά από την αυτοεκπλήρωση μας ή, αν αυτή η λέξη ακούγεται υπερβολικά βαρύγδουπη, από τη δυνατότητα μας να είμαστε αυτάρκεις.
Κάθε φορά που απαλλασόμαστε από άλλη μια πλαστή ανάγκη, γινόμαστε πιο ανεξάρτητοι. Δεν είναι κάτι σημαντικό, εννοείται πως δεν τρέφω αυταπάτες ότι ο κόσμος θα αλλάξει με τρίχες (ε, δεν μπορούσα να αντισταθώ να το χώσω κάπου!). Αν όμως είναι απλά τρίχες, τι μας κρατάει τόσο προσκολλημένους στα φρου-φρου κι αρώματα μας, τι κάνει κάποιους ανθρώπους να αντιδρούν τόσο βίαια ακόμα και στην ιδέα ότι το σαμπουάν μπορεί να μην είναι καθόλου απαραίτητο; Αν δεν μπορούμε να πετάξουμε ακόμα και τα σαμπουάν μας, πώς περιμένουμε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο ή να επιβιώσουμε σε αυτή τη σκατίλα που σκαρώσαμε, και στις δύο περιπτώσεις με πολύ λιγότερες ανέσεις από αυτές που έχουμε σήμερα; Αύριο χωρίς χρήματα, πλαστές ανάγκες και ανέσεις, μεθαύριο χωρίς πετρέλαιο, χωρίς τροφή, πιθανόν χωρίς νερό. Γιατί είναι πλέον ξεκάθαρο σε όλους όσοι είναι έτοιμοι να δουν: το οικοδόμημα της ευμάρειας του δυτικού ή παγκοσμιοποιημένου οικονομικο-κοινωνικο-παραγωγικού μοντέλου που ήταν χτισμένο στα θεμέλια μιας ανισόρροπης, ληστρικής, καρκινικής, παρασιτικής πολιτικής, καταρρέει (πωπω αν με πέρνατε για κνίτη από αυτή τη πρόταση δεν θα σας κατηγορούσα!): οι μέρες της «αφθονίας» μας είναι μετρημένες παρελθόν.
