Books – Page 14 – Cubilone's Dimension

Review: Η αβάσταχτη ελαφρότητα της σαχλαμάρας

Η αβάσταχτη ελαφρότητα της σαχλαμάρας by Harry G. Frankfurt

Ένα βιβλίο το οποίο καταπιάνεται με τη θεωρητική ανάλυση της σαχλαμάρας. Πριν αναφέρω οτιδήποτε περισσότερο, το ότι το bullshit μεταφράζεται «σαχλαμάρα» (ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου είναι “On Bullshit”) δεν το καταλαβαίνω. Ναι μεν το bullshit έχει νοηματική συγγένεια με τη λέξη σαχλαμάρα, αλλά η βαρύτητα της λέξης -αυτό που στα αγγλικά θα λέγαμε tenor ή register– δεν έχει καμία σχέση. Ίσως απλά ο εκδοτικός οίκος Λιβάνη δεν ήθελε να βγάλει βιβλίο με τον τίτλο «Μιλώντας για μαλακίες».

Τελικά, τι είναι η σαχλαμάρα, τι σημαίνει το να λέει κανείς μαλακίες; Με αυτό ακριβώς ασχολείται αυτό το πολύ πολύ μικρό βιβλιαράκι το οποίο μπορεί κανείς να τελειώσει σε 40 λεπτά. Ο κ. Frankfurt πιάνει το θέμα από μια πολύ Te σκοπιά. Εν συντομία, καταλήγει ότι η διαφορά του ψεύτη και του καπετάν Σαχλαμάρα, είναι πως ο ψεύτης γνωρίζει πως λέει ψέμματα αλλά θέλει να πείσει πως λέει την αλήθεια, με αυτή του τη στάση δίνοντας σημασία στην αξία της αλήθειας. Αντίθετα, όποιος λέει σαχλαμάρες δεν τον νοιάζει αν αυτά που λέει ισχύουν ή όχι, ή ακόμα ποια είναι τελικά η πραγματικότητα:

«Κάποιος που λέει ψέματα και κάποιος που λέει αλήθεια παίζουν, θα λέγαμε, το ίδιο παιχνίδι από αντίθετες πλευρές. Καθένας τους αντιδρά στα γεγονότα όπως τα αντιλαμβάνεται, μολονότι η αντίδραση του ενός εξουσιάζεται από την αλήθεια, ενώ η αντίδραση του άλλου αψηφά αυτή την εξουσία και αρνείτα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της. Ο μπουρδολόγος, όμως, αγνοεί αυτές τις απαιτήσεις εντελώς. Δεν απορρίπτει την εξουσία της αλήθειας, όπως κάνει ο ψεύτης, και δεν την αντιστρατεύεται. Απλώς δεν της δίνει καμιά προσοχή. Εξαιτίας αυτού ακριβώς του γεγονότος, η σαχλαμάρα είναι μεγαλύτερος εχθρός της αλήθειας από το ψέμα.»

Το βιβλίο κλείνει με μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση: λόγω της σύγχρονης κουλτούρας που δίνει λιγότερη έμφαση στην αντικειμενική πραγματικότητα και αμφισβητεί ακόμα και την ύπαρξη της ή τη δυνατότητα κατανόησης της, θεωρείται συχνά σημαντικότερη η ειλικρίνεια απ’ότι η ορθότητα του λόγου. Αλλά

«είναι παράλογο ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε συγκεκριμένοι, και ως εκ τούτου υποκείμενοι τόσο σε ορθές όσο και σε εσφαλμένες περιγραφές, κι από την άλλη να υποθέτουμε ότι η απόδοση της ιδιότητας του συγκεκριμένου σε οτιδήποτε άλλο έχει αποδειχτεί λάθος. Ως συνειδητά όντα, υπάρχουμε μόνο σε απάντηση άλλων πραγμάτων και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε καθόλου τον εαυτό μας χωρίς να γνωρίζουμε εκείνα. Επιπλέον, δεν υπάρχει τίποτα στη θεωρία, και σίγουρα τίποτα στην εμπειρία, που να στηρίζει την άποψη ότι το ευκολότερο πράγμα είναι η γνώση της αλήθειας για τον εαυτό μας. Τα γεγονότα που μας αφορούν δεν είναι τόσο ακλόνητα και ανθεκτικά στην ανάλυση. Η ανθρώπινη φύση είναι απατηλή και άπιαστη – λιγότερο σταθερή και συμφυής από τη φύση άλλων πραγμάτων. Και στο βαθμό που αυτό ισχύει, η ειλικρίνεια αυτή καθαυτή είναι σαχλαμάρα».

Κι έτσι τελειώνει το βιβλίο. Τροφή για σκέψη. Θα έλεγα πως ούτε για την αντικειμενική πραγματικότητα μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά· τι καθιστά το παραπάνω απόφθεγμα αυτούς οι οποίοι μιλάνε για την αντικειμενική πραγματικότητα λες και την ξέρουν, και γιατί δεν ισχύει για εκείνους η ίδια γενίκευση; Είναι μόνο θέμα βαθμών; Πχ μπορώ να ξέρω τις επιστημονικές αλήθειες, ή το τι καιρό κάνει σήμερα και να τις περιγράψω με περισσότερη ακρίβεια και αλήθεια απ’ότι μπορώ να εκφράσω το τι θέλω και το ποιος είμαι; Πιστεύω ότι το μόνο που μπορούμε να εκφράσουμε τελικά είναι η δική μας πεποίθηση ή θέση: η αλήθεια θα είναι η ειλικρίνεια αυτής της άποψης και το ψέμα η απόκρυψη και παραποίηση της. Δεν μου αρέσει αυτή η ποιοτική ιεράρχηση της αντικειμενικής και της υποκειμενικής ή προσωπικής αλήθειας. Με άλλα λόγια: θεωρώ λόγου χάρη πιο σημαντική την προφορική ιστορία (oral history), ότι μπορεί να νοηματοδοτήσει περισσότερο το παρελθόν, απ’ότι μια αντικειμενική “mainstream” ιστορία. Αυτό με την προϋπόθεση βέβαια ότι η κοινή γνώμη είναι αυτή που καθορίζει τι είναι το αντικειμενικά πραγματικό, και συμφωνήσουμε ότι σαν αξία από μόνη της δεν υπάρχει, όπως αν δεν ακούσει κανείς το δέντρο που πέφτει στο δάσος θα είναι σαν να μην έκανε ήχο. Αλλά εδώ μπαίνουμε σε άλλα.

Ας μείνουμε σε αυτό: αν δεν σε ενδιαφέρει αν το δέντρο έπεσε και πεις οτιδήποτε, είσαι σαχλαμάρας, ένας bullshit artist. Αν πεις οτιδήποτε άλλο, μπορεί να λες ψέματα και αλήθεια ταυτόχρονα. Χμ…

Δεν άντεξα: η ίδια μου η κατακλείδα δεν κατέληξε κάπου αλλά έθεσε νέους προβληματισμούς.

Στοπ.

View all my reviews

Review: Ποίηση και ζωγραφική στην ιαπωνική τέχνη: Ο Μπασό και το Ανεμοδαρμένο Ταξίδι

Ποίηση και ζωγραφική στην ιαπωνική τέχνη: Ο Μπασό και το Ανεμοδαρμένο Ταξίδι by Κλαίρη Β. Παπαπαύλου
My rating: 3 of 5 stars

λευκή σκέψη
σελίδες κολλημένες
θέα απ’το βουνό

Το πιο καταπληκτικό γι’αυτό το βιβλίο είναι μόνο και μόνο το ότι υπάρχει. Η συγγραφέας του, η Κλαίρη Β. Παπαπαύλου, δίδασκε ιαπωνική κουλτούρα και τέχνη στο Πανεπιστήμιο Κρήτης ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, δύο δεκαετίες πριν γίνει της μόδας, και αυτό το βιβλίο δημοσιεύτηκε το 1988. Οι άκοφτες σελίδες και το πολυτονικό σίγουρα συνεισέφεραν στην αίσθηση μοναδικότητας, ιερότητας, και όπως θα έλεγαν οι Ταοϊστές σε άπταιστο Αγγλικήν, suchness του. Απλά υπήρχε, και το μονοπάτι μου ήρθε σε επαφή μαζί του. Αν δεν το έβρισκα από αυτόν που το πούλαγε στον Κεραμεικό δίπλα στο μετρό, εκεί που απλώνουν τα παλιά και μεταχειρισμένα βιβλία, αποκλείεται να έπεφτε στα χέρια μου ποτέ.

Και, εδώ που τα λέμε, δεν θα ήταν σπουδαία απώλεία. Οι εξηγήσεις της κας. Παπαπαύλου για τα χαϊκού και την ιστορία του Μπασό, τον οποίο εκτιμώ κι εγώ ιδαίτερα (ή τουλάχιστον το έργο του) ήταν σίγουρα ενδιαφέρουσες και κατάφεραν και με ταξίδεψαν στην Ιαπωνία της εποχής μετά το Shogun 2: Total War. Το πρόβλημα όμως ήταν το κομμάτι που έμπαινε εις βάθος στην παραδοσιακή ιαπωνική τέχνη, και ιδιαίτερα οι εικόνες που το συνόδευαν. Αν εκδιδόταν σήμερα με καλό χαρτί και με λεπτομερείς σαρώσεις και φωτογραφίες από τα έργα και τις τεχνοτροπίες που περιγράφει, θα ήταν σίγουρα πιο πετυχημένο. Και είναι κρίμα, γιατί μου άνοιξε πολύ την όρεξη με τον συνδυασμό καλλιγραφίας, ποίησης και αυτής της υπέροχης ιαπωνικής μελάνης, όλοκληρο το ολιστικό πακέτο που συνδυάζει το μέσο, το μήνυμα, όλες τις πτυχές της αναπαράστασης του μηνύματος, ακόμα και το ίδιο το χαρτί και το σχήμα του ή την διάταξη του…

Πάντως, αν έκανα ένα ταξίδι στην Ιαπωνία του σήμερα ή του τότε, σίγουρα θα μου άρεσε να ακολουθήσω την πορεία του Ανεμοδαρμένου Ταξιδιού. Και, γιατί όχι, να φτιάξω στην πορεία τη δική μου ποίηση και ζωγραφική 2-σε-1 .

View all my reviews

Review: Awareness

Awareness by Anthony de Mello

My rating: 4 of 5 stars

“Thinking you can change yourself by changing your situation or your surroundings is like thinking you can change your handwriting by using a different pen.” (paraphrased)

I want to be more aware in my life. That’s why I had been looking for books on the matter a few months ago when I found this one. I ordered it from World of Books and for the first time they disappointed me: the book never arrived at my doorstep. Thirsty for thought-provoking material and wisdom shared aplenty, I looked for the book online and lo and behold, there it was in audiobook form.

To be exact, I didn’t find it exactly in audiobook form. In fact, the recordings I found were from some seminar in which Anthony de Mello presumably delivered the contents of this book to a crowd of wisdom-thirsty individuals such as myself over a period of a few days. I don’t know whether or not me listening to the recording of that seminar could count as actually reading the book, but for now it’ll have to do. See? I’m cheating and probably no-one will read this far to actually notice!

All that cleared up and taken out of the way, I most certainly did enjoy listening to Anthony de Mello’s lectures and his style. Of course, most of his teachings about the uselessness of language, the subjectivity of reality, the difference between the “I” and the “me”, the inherent selfishness of what we commonly refer to as love or falling in love etc. wasn’t anything new to me. In fact a lot of what I heard are deeply held beliefs of mine. But a lot of other things he mentioned are matters I will want to revisit, for I think they are as timely and deep as ever and a single listen cannot possibly contain their gravity, moreso because, as with all the great teachers, De Mello’s teachings and the new mentality he proposes are intoxicating in their truthfullness, but alas, one cannot handle and take in this much truth all at once. At any rate I believe he was right in warning the listener about the dangers of substituting one brainwash for another: the point is to always be aware and to forget about existing concepts. What would the difference between “enlightenment” and dogma be otherwise?

I can easily see myself revisiting this countless of times at random intervals in my life. It does feel like a flow of precious advice and living the way De Mello suggests feels deep within me like a precious ideal one would do well to strive for – or not strive for, since there should be no effort involved! I’m giving it 4 stars instead of 5 because it wasn’t anything groundbreaking for me – “just” a collection of profound, valuable insight.

View all my reviews

Review: Nine Princes in Amber by Roger Zelazny

Nine Princes in Amber by Roger Zelazny

My rating: 4 of 5 stars

I discovered Roger Zelazny from Ran Prieur’s recommended books list (scroll all the way to the bottom). Basically, our Earth and reality is one of many, one of countless Shadow worlds. The one true world is Amber, and there are 9 princes who all claim the throne to it. If this smells like Game of Thrones with a hearty dose of The Dark Tower to you, you have an excellent nose.

The story was simple and straightforward, without too many descriptions which would have made me turn the pages in frustration as I had done with The Lord of the Rings. The characters aren’t very well fleshed out, apart from Corwin (the protagoinst), but honestly I didn’t really care: the action and the scope were so grand and the plot development centered around Corwin, with his own very lucid and personalable narration, so engaging from the very first pages to the very last, that I didn’t miss not finding out too much about the rest of the princes. The problem is that the plot isn’t limited to those very last pages. The first book was a good introduction to the world of Amber and Corwin’s story, the internal plot was resolved, a round and bubbly sigh of optimism was left, but the huge events the book basically hints at are barely even put into motion. I suppose that’s a problem with any series in any medium.

Perhaps the thing I liked the most about Zelazny’s writing was his edge, his cheekiness and willingness to play around with expectations. If the rest of the books set in Amber are in a similar style, I’m in for a treat!

View all my reviews

Review: The Art of Looking Sideways by Alan Fletcher

The Art of Looking Sideways by Alan Fletcher

My rating: 5 of 5 stars

Above: a photograph of my own copy of The Art of Looking Sideways.

This book is a valuable collection of experiences, quotes, designer-gasms, observations and insights into life, the aesthetic, artistic and general human experience, by late master graphic designer Alan Fletcher.

I got it more than a year ago like new (yes, it took me this long to go through its 1000+ pages reading/enjoying on and off) for around €30. Most of that must have been the shipping costs: when it arrived I really couldn’t believe the sheer mass of it. I tried to scan some of it, once; the results: my current profile picture, and a scanner which since then has been occassionally malfunctioning, the book’s weight having left a permanent scar in its life of digitisation. This is actually the only reason I haven’t been lugging it around more often, showing it to each and every one of my friends — artistically inclined or no.

This book is so thick with inspiration it’s almost impossible to deal with: you can’t open it randomly to catch the creative spark (supposedly Alan Fletcher’s point in making it) without wanting to read it all. Though I suppose this mindless and distracted consumption is a personal demon I have to deal with!

Anyway. I’ll make this short and to the point: this treasure chest of a book is one of my most prized and proud possessions — and believe you me, as a rule I don’t take particular pride anymore in owning things.

View all my reviews

Review: Koko Be Good by Jen Wang

Koko Be Good by Jen Wang

My rating: 3 of 5 stars

Another addition to my Daphne-induced comic experiences, one more tasty slice of life from her rich suggestion list. I liked the art, enjoyed the story but I don’t feel as if it left me with something valuable. Koko was annoying and I wasn’t interested in what she was doing at all, apart from giving me some ideas for being more spontaneous myself; I sympathised much more with Jon and the decisions he had to make in life, i.e, whether he would follow what he thought would be a step forward (going with his long-distance girlfriend to Peru for humanitarian work) or do what he had convinced himself was beneath him but deep down (?) would rather be doing.

Enjoyable, quick summer read that took me places; nothing too earthshaking – thank goodness not everything is earthshaking.

View all my reviews

Review: Clover Omnibus

Clover Omnibus by CLAMP

My rating: 3 of 5 stars

I read the other reviews on Goodreads before setting out to write this (as I always do for good or ill) and it seems that we only got 2/3 of what Clover was originally meant to be. Maybe that’s why it’s nonsensical. The “written word” part of it is just that: incoherent. The lyrics from that song, in 110% cliché anime style (i.e generic song that has the words love, happiness, forever, together, alone, tears and heart mixed, sautéed in soy sauce and served on the spot) repeated ad nauseam was quite annoying and the plot in general didn’t exist at all. Yes, I’ve concluded that it can’t be my fault that almost all anime/manga plots fly right over my head. This one in particular… wow. It was so irrelevant or so it seemed, that I think it would have been better if I had “read” it in Japanese (or whatever other verb you can use to describe at least trying to read something that’s in a foreign language and you by default only pay attention to the shapes of the letters/characters/kana).

The reason I’m stressing this of course is that this tome is just beautiful and I can imagine the aesthetics take a hit when the kana and kanji are forced to be replaced by latin characters. The steampunk/clockwork angel & sparrow thing worked well and was pretty to look at on the experimentally laid out pages that flow in lightning speeds. While I enjoyed the visual feast, I must confess that this style in the end is just not for me.

Even like that, I ended up liking it and it’s probably because some parts reminded me very strongly of my girlfriend who’s the one who came to my house one day and out of the blue just left Clover on my desk. If it wasn’t for her, I would have probably never touched it. But, sentimental a critic as I am, my feelings governed these keystrokes. I feel strangely complete writing this.

View all my reviews

Review: Apocalypsopolis by Ran Prieur

Apocalypsopolis by Ran Prieur

My rating: 5 of 5 stars

I’ve asked the question before, but can we really consider this a book? If the writer says it’s one, it is one; we’re taking it from there.

I’ve been reading the blog of this crazy person Ran Prieur for the past few weeks and every day I love him more and more. His writing, his style, his way of life is another inspiration for me. He’s quickly finding his way to this exclusive mental resort where all my top favourite people (Douglas Adams, Dan Carlin, Maria Efthimiou, Kyle Cease, Jean-Jacques Rousseau, Raymond Smullyan, Steven Wilson, Alan Watts, Edgar Wright and the list goes on) are having the longest cocktail party/cozy discussion in altered states of their (after)lives.

Apocalypsopolis is a post-apocalyptic novela – or should I say while-apocalyptic? It shows what would happen during the apocalypse. Ran Prieur’s version of it isn’t any old end of the world, however. Through his work he clearly shows all of the things that mattered to him 9 years ago and still, to a certain extent, do today: man’s alienation from nature, his interest in “conspiracy theories” and metaphysics, the simplicity, complexity and -at the same time- trivialty of existence, the future of humanity.

You like post-apocalyptic fantasy? Read it. You like (political) philosophy? Read it. You like hippie fiction? Read it. Intrigued by the deconstruction of metaphysics? Read it. Survivalism strike your fancy? You know the drill.

View all my reviews

Review: We All Need Heroes: Stories of the Brave and Foolish by Simon Zingerman

We All Need Heroes: Stories of the Brave and Foolish by Simon Zingerman

My rating: 4 of 5 stars

One day, maybe a month or so ago, Simon Zingerman contacted me here on Goodreads and asked me to review a .pdf edition of his new book in exchange for a paperback copy of it. I had a look at it and it seemed interesting so I accepted.

In hindsight, his sending the book to me for free was a purposeful move: We All Need Heroes is basically a very optimistic collection of around 120 stories of people who made it or became famous either through extreme luck, fantastic ideas, dedication to their beliefs or pure, simple “stupidity” (quoting because their supposed stupidity ultimately worked to their advantage). Some of these accounts are exactly about how you can create buzz about your work in the very same “guerilla” way the author contacted me and many other users of Goodreads also. Apart from that, the stories themselves were in general quite interesting and my picks -the ones I felt could be significant for me personally- made up a good chunk of the book. That said, I can see how the next time I read it my favourites will have changed along with me, just like Simon Zingerman predicts -and even hopes- will happen in his introduction to the book.

The work unfortunately has its little problems. I didn’t particularly care for the “happy ending”, “risky/illegal”, “disturbed/crazy” etc. 0-100% statistics at the bottom of every story. By what standard is one story a 50% and another an 80%? The assessment would make sense if there was a “Top 10 happiest endings” chart at the end of the book or something similar, but there was nothing of the sort. After the first few pages, I started hungrily devouring one story after another, skipping these gauges entirely. The keywords under the title of each story were met with the same fate. Zingerman’s graphic design touches seem to have worked well in many aspects but not so much in others.

But I won’t be too critical of the details. This book has given me food for thought and inspiration and I will be sure to read it again, this time taking notes.

View all my reviews

Review: Το Λαβωμένο Νερό

Το Λαβωμένο Νερό by Cristina Cuadra García

My rating: 2 of 5 stars

To ξέθαψα από τη βιβλιοθήκη μου. Ούτε που έχω ιδέα πώς έπεσε στα χέρια μου αρχικά. Το όλο εγχείρημα πρόκειται για μια παρουσίαση του πώς λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η ΕΕ σε θεσμικό επίπεδο μέ πρωταγωνιστές ευρωβουλευτές, βοηθούς τους, εταιρείες κτλ.

Το σχέδιο δεν είναι άσχημο αλλά η ιστορία (ακόμα κι αν όλο μαζί είναι άντε 32 σελίδες!) είναι τελείως αδιάφορη και δεν εκπληρώνει τον σκοπό της, δηλαδή να κάνει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να φαίνονται λιγότερο ανούσια περίπλοκοι ή τρομερά βαρετοί και γραφειοκρατικοί.

Βρήκα ενδιαφέρον πώς, τόσο το 2003 που εκδόθηκε το Λαβωμένο Νερό όσο και μια δεκαετία μετά, το 2013, η ιδιωτικοποίηση του νερού και η εκμετάλλευση του από διάφορες επιτήδειες εταιρείες παραμένει κεντρικό πολιτικό ζήτημα. Επίσης ενδιαφέρον για μένα προσωπικά η απεικόνιση των διάφορων αιθουσών του κτιρίου του κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες (υπάρχει και δεύτερο, στο Στρασβούργο, στο οποίο μεταβαίνουν με έξοδα της ΕΕ όλοι οι ευρωβουλευτές για τις συνεδριάσεις τους τακτικότατα — ουδέν σχόλιον), τις οποίες επισκέφτηκα πρόσφατα και έτσι μπορούσαν να φανταστώ πιο ζωντανά την εξέλιξη της δράσης που διάβαζα.

Ειρωνικό και τραγικό μαζί πόσο έχουν αλλάξει οι φιλοδοξίες και η κατάσταση της Ένωσης 10 χρόνια μετά. Όλα προσχεδιασμένα από μια μεγάλη συνωμοσία; Μια ένωση η οποία ποτέ δεν είχε δημοκρατικές βλέψεις αλλά οι θεσμοί που προέκυψαν ήταν ένα ευτυχές ατύχημα (looking at you, Υοuth In Action, Erasmus κτλ); Μια ελίτ που καπηλέυεται μια «δημοκρατία» που από την υπερβολική της αδράνεια δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αποτρέψει την πρώτη; Μεγάλες ερωτήσεις για τις οποίες οι απαντήσεις μου είναι απλά ανεπαρκείς.

View all my reviews